راهنمای خرید یونولیت ساختمان

مزایای استفاده از یونولیت

• وزن سبک
• مقاومت در برابر رطوبت
• عایق حرارتی
• طول عمر و دوام بالا
• قابلیت بازیافت
• امکان لمینیت شدن با استفاده از رزین اپوکسی
• امکان تبدیل به اشکال و اندازه های مختلف
• قابلیت حمل آسان
• دارای خاصیت ضد ضربه
• مقاومت بالا در برابر فشار
• امکان چاپ وبرچسب گذاری بر روی آن
• معایب استفاده از یونولیت
• عدم مقاومت در برابر حلال های آلی
• امکان آسیب رسانی به لایه ازن در صورت استفاده از کلروفلوروکربن در آن
• قابلیت اشتعال در صورت رنگ آمیزی با رنگ های روغنی

کاربرد یونولیت

• این متریال به دلیل داشتن خواص ویژه می تواند به عنوان عایق حرارتی و صوتر مناسب مورد استفاده قرار بگیرد.
• وزن سبک این محصول آن را برای انواع کاربری از جمله استفاده در ساختمان سازی مناسب کرده است.
• از این محصول در برخی مصالح ساختمانی نیز استفاده می شود.
• از یونولیت می توان در انواع بسته بندی ها استفاده کرد.
• از این متریال به عنوان هسته فوم در تخته های اسفنجی نیز استفاده می شود.
• در این ماده هیچ واکنش شیمیایی ایجاد می شود.
• آفات و حشرات موزی تاثیری بر آن نداشته و در آن نفوذ نمی کنند.
• این متریال به دلیل فشرده بودن سلول هاس ساختاری آن، آب کمی جذب می کند و از این رو نه تنها پوسیده نمی شود بلکه از ایجاد پوسیدگی میز جلوگیری به عمل می آورد.
• وزن سبک و دوام یونولیت ها آن را به متریالی مناسب برای استفاده در سیستم های عایق پنل تبدیل کرده است.
• از این محصول می توان در ساخت نما، دیوار، سقف و کف ساختمان استفاده کرد.
• یونولیت متریالی مناسب برای پر کردن در ساخت و سازهای راه و راه آهن نیز می باشد.
• این محصول به دلیل دارا بودن نسبت مقاومت مثبت به وزن در ساخت ماکت مورد استفاده قرار می گیرد.
• از یونولیت در در باغداری و نهالکاری و به منظور ترویج هوادهی خاک استفاده می شود.
• از این محصول در تولید بلوک های پلاستوفوم سقفی استفاده می شود.
• یونولیت می تواند به منظور عایق برودتی در سردخانه ها و یخچال های صنعتی مورد استفاده قرار گیرد. هم چنین می توان در ساخت یخدان نیز از یونولیت ها استفاده کرد.
• از این متریال می توان در ساخت تابلوهای اعلانات نیز استفاده کرد.
• صنعت خودروسازی از دیگر مواردی است که یونولیت در آن کاربرد دارد.

انواع یونولیت ساختمانی

همان گونه که در بالا اشاره شد، یکی از موارد استفاده از یونولیت در ساختمان سازی می باشد. محصولی که به این منظور مورد استفاده قرار می گیرد انواع مختلفی دارد که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم.

 

یونولیت فشرده

یکی از انواع یونولیت ساختمان، یونولیت فشرده می باشد. دانسیته یا فشردگی این محصول بالاست و به همین خاطر از وزن بالایی برخوردار است. این محصول نمونه ای از پرکاربردترین انواع یونولیت می باشد و در مصارف مختلف از جمله ساختمان سازی، صنعت خودروسازی ،ساخت درب های ضد سرقت و مجسمه سازی کاربرد دارد.

از دیگر کاربردهای یونولیت فشرده در صنعت ساختمان سازی می توان به استفاده از آن در تولید عایق های صوتی مانند فوم های آکوستیک اشاره کرد. این محصول دارای دانسیته بالای ۴۰ می باشد.

 

یونولیت سقفی استاندارد

یونولیت سقفی از دیگر انواع یونولیت هایی است که در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد. از این محصول در ساخت قالب بتن در سقف های دال یک طرفه یا همان سقف تیرچه بلوک استفاده می شود. این محصول به شکل مستطیل بوده و از دانسیته یا فشردگی ۱۲ برخوردار می باشد.

دانسیته یونولیت های سقفی متفاوت می باشد و بر اساس کاربرد آن در نمونه های مختلف تولید می شود. برای مثال وزن یونولیت تیرچه سفالی نباید از ۲ کیلوگرم کم تر باشد. یونولیت سقفی استاندارد باید دارای تاییدیه از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن برخودار باشد.

 

یونولیت دیوار

از این متریال در برخی موارد برای دیوار نیز استفاده می شود برای مثال از جمله کاربردهای یونولیت دیواری می توان به دیوارپوش فوم، فوم دیوار تزئینی، فوم دیوارپوش و پنل های سه بعدی دیوار اشاره کرد.

مواد اولیه یونولیت

هرآنچه که باید از مواد اولیه یونولیت بدانید در این مقاله برای شما آورده شده است.

موارد استفاده از مواد اولیه یونولیت

در صنعت ساختمان و ساخت و ساز ، از پلی استر منبسط شده (EPS) یا یونولیت به طور گسترده ای برای تولید غلاف و بلوک برای کفپوش ها و بلوک های عایقی استفاده می شود ، که این دو مؤلفه اساسی هستند که در ساختمانها مورد نیاز هستند.
غلاف یک جزء از شبکه نیمه توخالی است ، در حالی که بلوک یک ماژول جامد است که برای تولید پانل های عایق به شکل صفحاتی برش داده می شود.
پس از وقوع زمین لرزه ها ، یک روند بازسازی مقیاس گسترده در حال انجام است تا بتواند زیرساخت ها را برای اهداف تجاری و مسکونی بازسازی کند. مصالح جدید ، دارای خواص مقاوم در برابر زلزله در ساختمانها تولید و مورد استفاده قرار می گیرند تا تأثیر چنین فاجعه طبیعی در آینده به حداقل برسد. در نتیجه ، تقاضا برای ساخت و سازهای جدید و مصالح ساختمانی افزایش یافته است که می توانند در برابر فشار نیروی زمین لرزه ها مقاومت کنند تا آسیب دیدگی را کاهش دهند.

دلایل استفاده از یونولیت

یونولیت که یک پلیمر مصنوعی است که از مونومر استایرن ساخته شده است ، بسیار سبک ، با دوام و در برابر رطوبت مقاوم است. به طور روزانه ، مقدار قابل توجهی از مواد اولیه یونولیت ها تولید می شود ، که بخشی از آن منجر به ضایعات می شود. علاوه بر این ، تغییر در شیوه های تولید یا عدم رعایت استانداردها و رویه ها ممکن است منجر به افزایش زمان و هزینه پردازش شود ، که می تواند بر جنبه های پایداری در زنجیره تولید یونولیت ها تأثیر گذار باشد.
با توجه به سودمندی قابل توجه یونولیت ها ، به ویژه در صنعت ساخت و ساز ، اطمینان از کیفیت تحویل نهایی بسیار مهم است.

فرآیند تولید مواد اولیه یونولیت

غلاف با استفاده از یونولیت تولید می شود ، که یک پلیمر مصنوعی است. همانطور که اپراتورها در تأسیسات تولید اظهار داشتند ، فرایند تولید غلاف با بدست آوردن مواد اولیه یونولیت در قالب رزین یا کریستال از تأمین کنندگان بالادست در زنجیره آغاز می شود. رزین نوعی بوتان است که قطر آن از 0.2 میلی متر تا 2.0 میلی متر است. رزین در کیسه های بزرگ تهیه شده است که حاوی 800 تا 850 کیلوگرم مواد اولیه یونولیت یعنی دانه های قابل ارتقاء پلیمری است.

دانه های ریز در دستگاه کشش مهره در پر کننده های قیفی شکل از طریق لوله مکش قرار می گیرند. ماده اولیه از طریق مکانیسم کنترل در مقادیر مختلف در دستگاه موجود است. بسته به نوع محصول (غلاف یا بلوک) که تولید می شود ، رزین ها به محفظه اصلی دستگاه منبسط کننده مهره آزاد می شوند ، جایی که آنها به دانه های منبسط شده تبدیل می شوند. در محفظه اصلی ، رزین در دمای بالا در معرض بخار قرار دارد که آن را به 40 برابر اندازه اصلی خود تبدیل می کند. در این مرحله رزین به یک مهره توخالی تبدیل می شود.

تغییر شکل رزین به مهره در دستگاه منبسط کننده یکی از مهمترین مراحل در فرآیند تولید غلاف است. این تغییر و تحول در معرض تغییرات قرار می گیرد و بنابراین منجر به تولید کیفیت های مختلف می شود. در این مرحله مجموعه ای از فعالیت های پی در پی از قبیل تعیین مقدار رزین ، پر کردن رزین در محفظه اصلی ، پیش گرم کردن ، گرم کردن ، تثبیت و تخلیه مهره ها انجام می شود. این مراحل به دنبال بسته شدن درب محفظه و انتظار چند ثانیه برای شروع دسته بعدی است. اما قبل از پردازش دسته بعدی ، وزن دانه های منبسط شده ثبت می شود تا از مطابقت با مشخصات مورد نظر اطمینان حاصل شود. در صورت بدست آوردن وزن مورد نظر ، روند کار ادامه می یابد ، در غیر این صورت پارامترها متناسب با نیاز خروجی تنظیم می شوند.

مراحل تولید یونولیت

براساس مکالمه با اپراتورها ، جریان فرآیند مرتبط با دستگاه منبسط کننده مهره را نشان می دهد تا فعالیت های متوالی را که در این مرحله مهم از فرآیند تولید غلاف درگیر هستند ، نشان دهد. از جمله این فعالیت ها ، در طی فرآیند تبدیل ، پارامترهایی از قبیل مقدار مواد اولیه یونولیت ، دما و زمان ،که در تبدیل رزین های پلی استر به دانه های کف نقش مهمی دارند. به دلیل تغییر در این پارامترها ، دانه های کف انقباض یا انبساط داده می شوند که این کار باعث تغییر در وزن دانه ها می شود که بر کیفیت غلاف تأثیر می گذارد. در این کار ، ترکیبات مختلف پارامترها به همراه تأثیر آنها بر متغیر پاسخ برای به حداقل رساندن تغییر در فرآیند تولید غلاف مورد بررسی قرار می گیرد. فرآیند تحول از طریق مکانیسم کنترلر منطق قابل برنامه ریزی (PLC) پیشرفته ترین صفحه نمایش لمسی که در دستگاه گسترش دهنده مهره ساخته شده است ، انجام می شود.

نتیجه این فرآیند ، مهره ای است که حاوی بیش از 95٪ محتوای هوا در آن است. در ساخت غلاف می توان با استانداردسازی پارامترهای ورودی قابل توجه دستگاه گسترش دهنده مهره ، سازگاری در خروجی را حاصل و بهبود بخشید.

پس از تشکیل مهره ها ، اجازه خنک شدن آنها داده می شود و در مخازن بزرگ خشک می شوند ، ترجیحا حداقل برای یک روز این کار انجام می شود. روند خنک کننده ، تا حدودی ، پنتان یا بوتان موجود در داخل مهره های را از بین می برد.

با این حال ، دانه های منبسط شده بیش از دو روز در مخازن نگهداری نمی شوند ، زیرا ممکن است مواد شیمیایی بطور قابل توجهی از دست بروند ، که ممکن است در تحویل نهایی تأثیر داشته باشد. در این حالت ، ممکن است مهره ها در هنگام قرار گرفتن در معرض بخار متقاطع ، به شکل مناسب در دستگاه قالب شکل کوچک نشوند و گسترش پیدا نکنند که این امر به اتصال مهره ها برای تولید غلاف یا بلوک ها کمک می کند.

قرار گرفتن بیش از حد مهره ها در محیط خارجی ممکن است شدت اتصال آنها به یکدیگر را تحت تأثیر قرار دهد و توانایی انبساط یا کوچک شدن آنها در مرحله قالب گیری را محدود کند. پس از فرایند خنک کننده ، خلاء ایجاد شده در مهره ها برای دستیابی به خاصیت ارتجاعی بیشتر در قالب ها پخش می شود. در این مرحله ، مهره های پخش شده در دستگاه قالب گیری در معرض بخار متقاطع قرار می گیرند ، به طوری که آنها برای ایجاد اشکال مورد نظر به هم وصل می شوند.

تولید عایق یونولیتی

هرآنچه که باید در رابطه با تولید عایق یونولیتی بدانید در این مقاله برای شما آورده شده است. با ما همراه باشید.
 دلایل استفاده از عایق یونولیتی چیست؟
 سیستم عایق بندی یونولیتی چگونه کار می کند؟
 جلوگیری از ورود رطوبت در عایق های یونولیتی چگونه انجام می شود؟
 دلایل تولید عایق یونولیتی چیست؟

دلایل استفاده از عایق یونولیتی
استفاده از عایق های سفت و سخت یونولیتی در ساختمان سازی در طی یک دهه گذشته به طور پیوسته ای رو به رشد است. دلایل آن را می توان این گونه بیان کرد که در حالی که ممکن است اکثر مصالح ساختمانی در قیمت، نوسان زیادی داشته باشند ،با این حال قیمت یونولیت نسبتاً پایدار باقی مانده است. همچنین تولید کنندگان می توانند عایق های یونولیتی با تراکم های مختلف را در اختیار سازنده قرار دهند.

 سیستم عایق یونولیتی
به مدت 30 سال ، شکل ظاهری دیوار EIFS به ساختمانهای تجاری، جذابیت ، طراحی گسترده و انعطاف پذیری رنگ ، تعمیر نگهداری کم ، دوام و راندمان بالای انرژی را داده است.
یک دیوار بیرونی EIFS شامل فوم یونولیتی ، مش فایبرگلاس و یک ماده گچ کاری مانند سیمان است. اولین قدم در ایجاد نمای بیرونی EIFS چسباندن یک لایه از کف یونولیت به طور مستقیم روی غلاف یک ساختمان است. سپس از یک سیم پایه و به دنبال از مش فایبرگلاس و یک پوشش سیمانی استفاده می شود. این نوع سیستم ، در برابر نفوذ آب در سطح بیرونی مقاومت دارد.
در ساخت و سازهای تجاری ، ابتدا مواد EIFS بر روی سازه های بلوک بتونی یا سنگ تراشی یا ساختمانهای ساخته شده با فولاد یا سایر محصولات غیر چوبی استفاده می شد و بر خلاف 2x4s ها، این مواد به راحتی رطوبت را جذب نمی کرد و شیوه ی مورد استفاده در کاربری های تجاری که معمولاً از شیوه های ساخت و ساز با کیفیت بالاتر نسبت به ساختمانهای مسکونی استفاده می شود، بود.
با این حال ، هنگامی که دریچه ها و پنجره ها از کیفیت ضعیف برخوردار بودند – و یا به درستی بسته نمی شوند – استفاده از این روش می توانست اجازه نفوذ آب را به دیوارها بدهد. در این مواقع می توان از پوشش پلیمری آکریلیک و عایق کف استفاده کرد که مستقیماً به قاب چوبی و دیگر بخش های یک خانه پوشیده از EIFS چسبانده می شود ، که در این صورت اجازه نفوذ آب داده نمی شود.

 جلوگیری از ورود رطوبت در عایق یونولیتی
در ابتدا یک مانع آسفالتی برای جلوگیری از نفوذ رطوبت روی غلاف قرار داده می شود.
سپس مش یا وسیله مشابه دیگری مستقیماً بر روی نمای ساختمان اعمال می شود تا دریچه ای بین پوشش و قسمت پشتی تخته عایق ایجاد شود که از طریق آن آب بتواند به خارج دیوار منتقل شود. (برخی از تولید کنندگان شیارها یا پشته ها را به کف یونولیت اضافه می کنند تا آب به پایین دیوار منتقل شود.)
سپس متریالی فلزی در قسمت زیرین دیوار ، اطراف پنجره ها و درها و همچنین در هر مکان دیگری که گچ در آن قرار داده شده، قرار داده می شود. متریال فلزی آب را به خود جذب می کند و آن را از طریق سوراخ ها از دیواره ها منحرف می کند.
سیستم مدیریت آب در عایق های یونولیتی به عنوان ابزاری مؤثر برای جلوگیری از ایجاد رطوبت عمل می کند. هر گونه آب بیرونی به نمای ساختمان وارد نمی شود و از طریق متریال فلزی و جزئیات دیگر، به بیرون از دیوار هدایت می شود.

سیستم های مدیریت آب عایق یونولیتی حتی در زمانی که درزگیرها در اطراف پنجره ها به طور کامل خراب می شوند، کاربرد دارد. در این حالت ، یونولیتی که در زیر پنجره ها قرار دارد ، رطوبت قابل توجهی را جذب می کند.
فرم های عایق بتونی (ICF) اشکال یونولیت های توخالی هستند که در یک سایت ساختمانی بنا شده اند ، که می توان آن ها را با پنج یا شش اینچ بتن مسلح پر کرد. بر خلاف فرم های بتونی سنتی ، که پس از ریختن بتن برداشته می شوند ، اما عایق های یونولیتی در جای خود باقی می مانند.
عایق های یونولیتی مقادیر برتر R و کیفیت صدائی خوبی دارند زیرا ، هسته بتونی با عایق یونولیتی چفت شده است.

 دلایل تولید عایق یونولیتی چیست؟

1. راحتی بیشتر و مصرف پایین تر انرژی

ICF یا عایق های فوم سقفی و یونولیت دیواری دارای عملکرد حرارتی بالا هستند. یک دیوار ICF متشکل از 102 میلی متر (4 اینچ) از عایق کف پلی استر نوع II ASTM C 578 و 127 میلی متر (5 اینچ) از بتن R-17 (با دمای تست دمای 75 درجه) است. موانع هوا فراهم شده توسط عایق یونولیتی و بتن، جریانهای همرفت را از بین می برند ، در حالی که جرم حرارتی زیاد دیواره های بتونی فضای داخلی خانه را از درجه حرارت شدید در فضای باز حفظ می کند، نتیجه این کار صرفه جویی 25 تا 50 درصدی انرژی نسبت به روش های سنتی است.

2. عایق صوتی دیواره ها

در تست های انتقال صدا ، دیواره های ICF با عایق یونولیتی در مقایسه با دیواره های سنتی که با فایبرگلاس عایق شده اند ، کمتر از یک سوم، امکان عبور صدا را فراهم می کنند.

3. انعطاف پذیری در طراحی

انعطاف پذیری عالی در طراحی را می توان با فرم های عایق یونولیتی محقق کرد. آنها می توانند به دیوارهای بلند یا خمیده ، دهانه های بزرگ ، دهانه های سقف بلند ، زاویه های سفارشی و به شکل سقف های مختلف در بیایند. برش و شکل دادن عایق های یونولیتی آسان است ، بنابراین به پیمانکاران اجازه داده می شود که دیوارهای خمیده و زاویه های سفارشی بسازند، بدون اینکه نگرانی در مورد ملاحظات بار ساختاری داشته باشند.

4. جنبه های مثبت محیط زیست

عایق های یونولیتی برخلاف ساخت و سازهای دیواره های سنتی ، می توانند استفاده از چوب را به حداقل برسانند که به طور معمول شامل برش زیاد و در نتیجه تولید ضایعات زیادی است. عملکرد حرارتی برتر خانه هایی که با عایق یونولیتی پوشیده شده اند، می تواند نیاز انرژی را به میزان قابل توجهی پایین تر برای گرمایش و سرمایش ، صرفه جویی انرژی و مهار و کاهش سوخت فسیلی را فراهم کند.

انواع یونولیت

چندین سال است که از انواع یونولیت ها به عنوان متریال انتخابی برای کاربردهای مختلف مثل: بسته بندی مواد غذایی ، عایق کاری مقرون به صرفه در ساختمان و همچنین بسته بندی در حمل و نقل کالاهای حساس به ضربه و موارد دیگر استفاده می شود.

اما در حالت کلی یونولیت چیست؟ چگونه تولید می شود؟ و انواع آن و کاربردهای آن چیست؟ ما در این مقاله به توضیح این پرسش ها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

انواع یونولیت ها چگونه ساخته می شوند؟
تبدیل پلی استر به پلی استر فشرده شده در سه مرحله انجام می شود:
پیش از انبساط ، تثبیت آن و قالب گیری.
پلی استرها از پالایشگاه نفت خام تولید می شوند. برای ساخت پلی استرهای فشرده شده ، دانه های پلی استر با پنتان آغشته می شوند. سپس این پلی استرهادر دمای بالاتر از 90 درجه سانتیگراد، پیش ساخته می شوند. این درجه حرارت باعث می شود تا کف این مواد تبخیر شود و از این رو ماده پایه ترموپلاستیک را به اندازه 50 برابر اندازه اصلی خود بلع کند.
پس از این ، مواد به مدت 6-12 ساعت ثابت باقی گذاشته می شود . سپس این مواد را به قالب ها منتقل می کنند تا فرم های متناسب با هر برنامه تولید شود. در مرحله آخر ، مواد در بلوک های بزرگ (فرآیند قالب ریزی بلوک) قالب ریزی شده و یا به شکل های سفارشی طراحی می شوند (فرآیند قالب سازی شکل).
همچنین این مواد با افزودن مواد افزودنی مانند مواد مقاومت در برابر شعله می تواند تقویت شود تا در مقابل آتش مقاومت بیشتری داشته باشد.

کاربردهای دیگر انواع یونولیت
در حالت کلی یونولیت ها را می توان به هر شکلی قالب بندی کرد و مورد استفاده قرار داد، به طور مثال:
 کلاه ایمنی ورزشی
 صندلی های ماشین نوزاد
 انواع صندلی های معمولی
 صندلی در اتومبیل های ورزشی
 پنل های عایق ساختاری بارها و غیره
از کاربردهای دیگر انواع یونولیت هستند.
پس در حال حاضر ، از یونولیت ها در حالت گسترده ، به دلیل مزیت پایداری ، بهبود از نظر بهره وری انرژی و دوام و کیفیت بالا در بسیاری از سازه های ساختمان مورد استفاده قرار گرفته می شود.

یونولیت چیست و چه کاربردی دارد؟

هر آنچه که لازم است که بدانید یونولیت چیست و در ارتباط با کاربردهای آن بدانید در این مقاله برای شما آورده شده است، با ما همراه باشید.

یونولیت چیست؟
کاربرد یونولیت ها به چه شکل است؟
استفاده از یونولیت در ساختمان و ساخت و ساز به چه شکل است؟
استفاده از یونولیت در بسته بندی ها به چه شکل است؟
استفاده های دیگر از یونولیت ها به چه شکل صورت می گیرد؟
نقاط قوت یونولیت چیست ؟
نقاط ضعف یونولیت چیست ؟
بازیافت یونولیت ها به چه شکل صورت می گیرد؟
آینده صنعت یونولیت سازی چگونه پیش بینی می شود؟

یونولیت چیست ؟
EPS (پلی استر فشرده) یا همانطور که بسیاری با نام تجاری آن یعنی یونولیت می شناسید ، محصولی بسیار سبک است که از دانه های پلی استر فشرده ساخته شده است و در ابتدا توسط Eduard Simon در سال 1839 به طور تصادفی در آلمان کشف شد.
جنس یونولیت بیش از 95٪ هوا و فقط در حدود 5٪ پلاستیک است. ذرات پلاستیکی جامد یونولیت از استایرن مونومر ساخته می شوند. یونولیت به طور معمول یک ترموپلاستیک جامد در دمای اتاق است که می تواند در دمای بالاتر ذوب شود و برای کاربردهای دیگر مجدداً جامد شود. نسخه گسترش یافته پلی استایرن در حدود چهل برابر حجم گرانول پلی استایرن اصلی است.
کاربرد یونولیت ها به چه شکل است؟
فوم های یونولیتی به دلیل داشتن مجموعه ای عالی از خواص از جمله عایق حرارتی مناسب ، خواص میرایی مناسب و وزن بسیار سبک ، برای انواع مختلفی از کاربردها مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از یونولیت ها در مصالح ساختمانی گرفته تا انواع بسته بندی ها در طیف گسترده ای کاربرد دارد.
در حقیقت ، اکنون بسیاری از تخته های اسفنجی نیز از یونولیت به عنوان هسته فوم استفاده می کنند.

استفاده از یونولیت در ساختمان و ساخت و ساز به چه شکل است؟

یونولیت از نظر ماهیت بی اثر است و بنابراین هیچگونه واکنش شیمیایی به دنبال نخواهد داشت. از آنجا که به هیچ عنوان آفات تاثیری در ان ندارد ، می توان به راحتی در صنعت ساخت و ساز استفاده کرد. سلول های موجود در این موارد بسیار فشرده هستند ، بنابراین وقتی به عنوان ماده اصلی مورد استفاده قرار می گیرد ، آب کمی جذب می کند و باعث ایجاد پوسیدگی نمی شود.
یونولیت ها با دوام ، قوی و همچنین سبک هستند و می تواند به عنوان سیستم های عایق پنل ها برای نما ، دیوارها ، سقف ها و کف در ساختمانها مورد استفاده قرار گیرد ، همچنین به عنوان ماده شناور در ساخت ماریناها و پنتون ها و به عنوان پر کننده های سبک وزن در ساخت و سازهای راه و راه آهن نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

استفاده از یونولیت در بسته بندی ها به چه شکل است؟

یونولیت ها خاصیت ضد ضربه دارند و این امر را برای حمل و نقل وسایل شکننده مانند نوشیدنی ها ، مواد شیمیایی ، تجهیزات الکترونیکی و محصولات دارویی ایده آل می کند. عایق حرارتی و خاصیت مقاومت در برابر رطوبت آن برای بسته بندی مواد غذایی پخته شده و همچنین کالاهای قابل فساد شدن مانند غذاهای دریایی ، میوه و سبزیجات نیز مناسب می کند.

استفاده های دیگر از یونولیت ها به چه شکل صورت می گیرد؟

از یونولیت ها به دلیل نسبت مقاومت مثبت به وزن می توان در ساخت اسلایدرها ، ماکت ها و حتی تخته های سوراخ دار نیز استفاده کرد. استحکام یونولیت ها در کنار خاصیت ضد ضربه آن ، استفاده از آن در صندلی های کودکان و کلاه های دوچرخه سواری نیز موثر می سازد. همچنین دارای خصوصیت مقاومت در برابر فشرده سازی است ، به این معنی که یونولیت ها برای انباشت کالاهای بسته بندی ایده آل است. از یونولیت ها همچنین در نهالکاری در باغداری در باغچه ها برای ترویج هوادهی خاک نیز استفاده می شود.

نقاط قوت یونولیت چیست ؟

• عایق حرارتی بالا
• مقاوم در برابر رطوبت
• بسیار بادوام
• به راحتی قابل بازیافت است
• همه کاره است
• به راحتی با رزین اپوکسی لمینیت می شود
• تولید یونولیت به اشکال ، اندازه ها و مواد فشرده سازی مختلف
• سبک و قابل حمل
• خصوصیات ضد ضربه ای بالا
• مقاوم در برابر فشار
• با چاپ یا برچسب گذاری هر برندی بر روی آن به راحتی حک می شود.

نقاط ضعف یونولیت چیست ؟

در برابر حلالهای آلی مقاوم نیستند.
نمی توان از ان ها در ترکیبات با فویل های عایق MPVC استفاده کرد.
بعضی از یونولیت ها از کلرو فلوروکربنها ساخته شده ایت که به لایه ازن آسیب می رساند
اگر با رنگ ها روغنی رنگ شود قابل اشتعال است
نگرانی های بهداشتی در مورد مواد شیمیایی استایرن موجود در لیوان های نوشیدنی های گرم یا مواد غذایی از جنس یونولیتی مطرح است.

بازیافت یونولیت ها به چه شکل صورت می گیرد؟

یونولیت ها کاملاً قابل بازیافت هستند و وقتی بازیافت شوند به پلاستیک پلی استایرن تبدیل خواهند شد. پلی استر فشرده شده با داشتن بالاترین نرخ بازیافت برای هر نوع پلاستیک و داشتن بخش قابل توجهی از پسماندهای شهری ، پلیمری سازگار با محیط زیست است.
صنعت یونولیت سازی در جهان بازیافت بسته بندی های یونولیتی را تشویق می کنند و بسیاری از شرکت های بزرگ جمع آوری و بازیافت یونولیت ها را با موفقیت انجام می دهند.
یونولیت ها را می توان به روش های مختلف مانند تراکم حرارتی و فشرده سازی بازیافت کرد و از آن ها می توان در کاربردهای غیر فومی ، بتن سبک ، محصولات ساختمانی استفاده کرد و دوباره در کف سازی های یونولیتی مجدداً مورد استفاده قرار گیرد.

آینده صنعت یونولیت سازی چگونه پیش بینی می شود؟

با توجه به تعداد قابل توجهی از برنامه ها ، یونولیت ها در نتیجه دامنه عالی از خواص مورد استفاده قرار می گیرد ، و آینده صنعت یونولیت سازی روشن است. در واقع یونولیت ها یک پلیمر مقرون به صرفه است که برای اهداف عایق بندی و بسته بندی بسیار مناسب است.

یونولیت دیواری

هرآنچه که باید در رابطه با یونولیت دیواری بدانید در این مقاله برای شما آورده شده است.

 مزایای استفاده از یونولیت دیواری چیست؟
 نقاط قوت استفاده از یونولیت دیواری چیست؟
 نقاط ضعف استفاده از یونولیت دیواری چیست؟
 کاربری های یونولیت دیواری در چه مکان هایی است؟
 مزایای استفاده از یونولیت دیواری چیست؟

استفاده از یونولیت دیواری در هنگام عایق بندی دیوار ، راه حلی را برای جلوگیری از ورود سر و صدای ایجاد می کند. یونولیت دیواری یک ماده سفت و سخت است که از یک ساختار میکرو شبکه داخلی لانه زنبوری تشکیل شده است. این ساختار از 98٪ هوا تشکیل شده است و یونولیت دیواری را به ماده ای بسیار سبک تبدیل می کند.
• نقاط قوت استفاده از یونولیت دیواری چیست؟
 سبک وزن هستند.
 سرعت ساخت بالایی دارند.
 عایق حرارتی مناسبی هستند.
 عایق صوتی مناسبی هستند.
 پایداری ساختاری بالای دارند.
 نصب آسانی دارند.
 حفظ انرژی کارآمدی دارند.
 استحکام و قدرت بالایی دارند.
 مقاوم در برابر آب و گزند موریانه هستند.
 قابلیت انعطاف پذیری دارند.
 نیاز به شاتر کمی دارند.
 تطبیق پذیری برای طراحی های مختلف دارند.
 ایمن برای استفاده هستند.
 ساختمان هایی با پانل های یونولیتی مانند ساختمان سنتی به نظر می رسند و احساس می شوند.
 ساخت ساختمان هایی با پانل های یونولیتی از ساخت ساختمان هایی با آجر عملکرد بهتری دارند.
 مناسب برای همه شرایط آب و هوایی هستند. یونولیت ها در آب و هوای بسیار سرد و همچنین در آب و هوای بسیار گرم مورد استفاده قرار می گیرند.
 یونولیت دیواری عاری از مواد CFC و HCFC هستند. EPS پرومتار 100٪ بازیافت می شوند تا میزان قابل توجهی از میزان EPS را در محل های دفن زباله کاهش دهند.
EPS مرکز پانل های عایق بندی شده فلزی Permatherm است که به شما امکان می دهد بهترین ساختمان عایق بندی شده را داشته باشید.

• نقاط ضعف استفاده از یونولیت دیواری چیست؟
• برای زیرزمین قابل استفاده نیستند.
• برای استفاده از شفت آسانسور کاربردی نیستند.
• برای استفاده در راه پله توصیه نمی شوند.
• اصلاحات ساخت و سازی پس از نصب بر روی آن ها دشوار است.
• کاربری های یونولیت دیواری در چه مکان هایی است؟
• ساختمانهای مسکونی
• ساختمانهای بیمارستان
• ساختمانهای نهادی
• ساختمانهای تجاری
• انبارها

نتیجه:

o در سال های اخیر ، مصالح ساختمانی مدرن مانند یونولیت سقفی که مطابق با معیارهای مقررات بین المللی است و با تامین نیازهای اساسی ایمنی ، اقتصاد ، زیبایی شناسی و ساخت و ساز مناسب، مورد نظر سازه های مهندسی قرار گرفته و انتظارات دوران معاصر از پایداری و دوام را برآورده می کند.
o هزینه ی پایین کار به عنوان روشی برای یافتن راه حل برای چالش های پرهزینه ساخت و سازها ، استفاده از یونولیت را به عنوان یک جایگزین احتمالی بلوک های شن و ماسه که به طور معمول در دیوارها استفاده می شود ، در نظر می گیرد.
o نتایج بدست آمده در مورد بارهای محوری قابل قبول و مقاومت حرارتی نشان می دهد که کاربرد از یونولیت ها به عنوان یک سیستم ساخت و ساز نوآورانه امکان پذیر است و جایگزین خوبی برای بلوک های توخالی بتونی سنتی است که عمدتا مورد استفاده قرار می گیرند.
o یونولیت دیواری یک ماده عایق سلولی بسته است که دارای وزن پایینی است. به دلیل داشتن توانایی به دام انداختن هوا در داخل سلولهای خود ، با مقادیر بالای R ، از بهترین عایق های موجود در بازار هستند.
o یونولیت دیواری از مقاومت حرارتی ثابت برای ایجاد مقدار R بالا برخوردار است و این به معنای صرفه جویی در مصرف انرژی می باشند.
o یونولیت ها مقاومت حرارتی بالایی دارند و در نتیجه عایق عالی برای هر ساختمانی هستند.
o رسانایی حرارتی طولانی مدت و به عبارتی غیرمستقیم دارند که انتقال انرژی حرارتی را مسدود می کند و به ساختمان اجازه می دهد در دمای مطلوب باقی بماند و از برق کمتری استفاده کند.

یونولیت فشرده

در این مقاله در مورد یونولیت فشرده اطلاعات بیشتری کسب می کنید و خواص و مزایا، نحوه تولید و قابلیت بازیافت آن ها را با جزئیات بیشتر یاد می گیرید.

• خواص کلی یونولیت و مزایای کلیدی آن:

یونولیت یک ماده سبک با ویژگی های عایق بندی بالایی است که مزایایی از قبیل:

 مقاومت حرارتی بالا (عایق) – یونولیت به دلیل ساختار سلول بسته آن که از 98٪ هوا تشکیل شده است از هدایت حرارتی بسیار کمی برخوردار است. این هوای به دام افتاده در سلول ها یک هادی حرارتی بسیار ضعیف است و از این رو مقاومت حرارتی عالی را فراهم می کند.
هدایت حرارتی کف فوم یونولیت ها با تراکم 20 کیلوگرم بر متر مکعب در دمای 10 درجه سانتیگراد 0.035 – 0.037 W / (m · K) است.
مشخصات استاندارد ASTM C578 برای عایق حرارتی یونولیت ها به ویژگی های فیزیکی و ویژگی های عملکرد کف یونولیت ها توجه می کند ، زیرا در برنامه های ساختمانی به عایق حرارتی توجه ویژه ای می شود.

 مقاومت مکانیکی – انعطاف پذیری یونولیت باعث می شود که آن ها از نظر قدرت همه کاره باشند که می توانند متناسب با کاربردهای خاص تنظیم شود. یونولیت ها با مقاومت فشاری بالا برای برنامه های دارای بار سنگین استفاده می شوند.
به طور کلی ، خصوصیات استحکام با چگالی افزایش می یابد ، با این حال خصوصیات کلی یونولیت ها تحت تأثیر هندسه قسمت قالب و تا حدی کمتر از نظر اندازه و شرایط پردازش و همچنین تراکم قرار می گیرد.

 ثبات ابعادی – یونولیت ثبات ابعادی فوق العاده ای را ارائه می دهند و تقریباً در طیف گسترده ای از عوامل محیطی بی تأثیر باقی می مانند. انتظار می رود حداکثر تغییر بعدی کف EPS کمتر از 2٪ باشد.

 خصوصیات الکتریکی – مقاومت دی الکتریک یونولیت تقریباً 2KV / میلی متر است. ثابت دی الکتریک آن در محدوده فرکانس 100-400 MHZ و در تراکم ناخالص از 40-40 کیلوگرم در متر مکعب اندازه گیری شده بین 1.02-1.04 است. یونولیت های قالب بندی شده را می توان با رعایت مشخصات صنعت بسته بندی الکترونیکی و بسته بندی نظامی با مواد ضد الکتریسیته تقویت کرد.

 جذب آب – یونولیت حتی وقتی که در آب غوطه ور هستند فقط مقدار کمی از آب را جذب می کنند. از آنجا که دیواره های سلولی یونولیت ها ضد آب هستند ، آب فقط می تواند از طریق کانال های ریز بین دانه های ذوب شده به کف نفوذ کند.

 مقاومت شیمیایی – آب و محلول های آبی نمک و قلیاها تاثیری در یونولیت ندارند. با این حال ، یونولیت ها به راحتی توسط حلالهای آلی مورد تخریب قرار می گیرند.

 هوازدگی و مقاومت در برابر فرسودگی – یونولیت ها در برابر فرسودگی مقاوم هستند. با این وجود ، قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب (اشعه ماوراء بنفش) منجر به زرد شدن سطح آن ها می شود.

 مقاومت در برابر آتش – یونولیت ها قابل اشتعال هستند. تقویت آن ها با مواد افزودنی مقاوم در برابر شعله ، قابل اشتعال بودن کف و گسترش شعله ها در یونولیت ها را به حداقل می رساند.

• مراحل ساخت یونولیت پلی استر گسترش یافته با یونولیت پلی استر فشرده:

XPS(پلی استر گسترش یافته) اغلب با EPS(پلی استر فشرده) اشتباه گرفته می شود. EPS و XPS ، هر دو عایق سفت و محکمی هستند که از همان رزین های پلی استر پایه ساخته شده اند. با این حال ، تفاوت در فرایند تولید آنها متفاوت است.
1. EPS ها با گسترش مهره های کروی در قالب ، با استفاده از گرما و فشار برای همجوشی مهره ها در کنار یکدیگر تولید می شود. در حالی که هر مهره یک محیط سلول بسته است ، بین هر مهره فضای باز قابل توجهی وجود دارد.
2. مهره های EPS در بلوک های بزرگی تشکیل می شوند که متعاقبا توسط دستگاه های خاص به ورق ها یا هر شکل یا فرم خاصی توسط سیستم های محور رایانه بریده می شوند.
3. عامل دمشی EPS ، دانه ها را ترک می کند و به سرعت باعث ایجاد هزاران سلول کوچک و پر از هوا می شود.

• تفاوت یونولیت پلی استر گسترش یافته با یونولیت پلی استر فشرده:

 یونولیت فشرده آب بیشتری را نسبت به XPS جذب می کند و منجر به کاهش کارایی و از بین رفتن قدرت عایق بندی آن می شود.
 یونولیت فشرده در یک فرایند اکستروژن مداوم تولید می شود که با هر سلول کاملاً توسط دیوارهای پلی استر محصور می شود.
 یونولیت فشرده یک “ورق” اکسترود شده است. پلی استر با مواد افزودنی و یک ماده دمنده مخلوط می شودکه از طریق یک رنگ ترکیب می شود.عامل دمنده XPS سالها در این ماده تعبیه شده است.
 یونولیت فشرده معمولاً برای محیطهای مرطوب که نیاز به مقاومت در برابر انتشار بیشتر بخار آب دارند ، انتخاب می شوند
 مقاومت فشاری XPS از EPS بیشتر است

 

• ایمنی ، پایداری و بازیافت یونولیت فشرده:

 یونولیت های فشرده 100٪ قابل بازیافت هستند.
 عایق کاری یونولیت فشرده از عناصر آلی – کربن ، هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده است و حاوی کلروفلوئوروکربن ها (CFC) یا هیدروکلرول فلوئوروکربن ها (HCFCs) است.
 با این حال ، تولید یونولیت های فشرده می تواند یک چالش بزرگ باشد زیرا محصولی بسیار سبک است. بازیافت کنندگان PS سیستم جمع آوری ایجاد کرده اند که در آن EPS با مسافتهای کوتاهی به یک تأسیسات که در آنجا مواد توسط پردازش بیشتر ارسال می شود .
 گرانول – یونولیت فشرده به یک گرانول اضافه می شود که مواد را به قطعات کوچکتر خرد می کند.
 مخلوط کردن – مواد برای مخلوط کردن کامل با گرانول های مشابه به مخلوط کن منتقل می شود.
 اکستروژن- رنگ را می توان به یونولیت فشرده اضافه کرد ، و مواد اکسترود شده سپس در محصول با ارزش افزوده جدید قالب ریزی می شوند.
 مواد یونولیت فشرده را می توان دوباره به محصولات بسته بندی یا کالاهای بادوام تبدیل کرد

• مزایای پایداری مرتبط با یونولیت فشرده عبارتند از:

ساخت یونولیت فشرده شامل استفاده از CFC ها و HCFC های لایه ازن نیست و در نتیجه در طول تولید آن ها هیچ زباله ی جامدی ایجاد نمی شود.
این مزیت کمک به صرفه جویی در مصرف انرژی است زیرا این ماده عایق بندیه حرارتی موثری است که به کاهش انتشار CO2 کمک می کند.

تولید یونولیت

در این مقاله به مواردی که باید قبل از خرید یونولیت بدانید پرداخته شده است. با ما همراه باشید. قبل از خرید یونولیت شاید بهتر باشد چگونگی تولید یونولیت را بشناسیم، مزایای استفاده از یونولیت را بشناسیم و بدانیم که بازیافت یونولیت ها به چه شکل صورت می گیرد.

 تولید یونولیت چگونه است؟

” EPS ” در واقع یک اصطلاح علامت تجاری برای فوم پلی استر فشرده شده با سلول بسته و یا یونولیت است که برای عایق های حرارتی و کاربردهای صنایع دستی ساخته شده است.
عایق پلی استر فشرده شده یک عایق سلولی سبک ، سفت و بسته است. برای تولید یونولیت آنها را در مقابل مقاومت برابر فشارهای مختلف قرار می‌دهند تا در مقابل نیروهای واردی و فشارهای برگشتی مقاومت کند. این ساختار سلول بسته حداقل جذب آب را دارد و ماندگاری و مقاومت بالا را فراهم می کند.

 مزیت های استفاده از یونولیت هاچیست؟

 یونولیت ها سبک وزن هستند: یونولیت ها از 98٪ هوا ساخته شده اند و به دلیل همین ویژگی آن ها را به یکی از سبکترین متریال ها برای بسته بندی تبدیل می کند و بنابراین به دلیل وزن پایین، هزینه حمل و نقل و انتشار سوخت به حداقل می رسد که یکی از اصلی ترین توجیه های تولید یونولیت است.
 یونولیت ها سفت و سخت هستند: ماتریس سلولی پلی استر خاصیت 2٪ مقاومت در برابر ضربه را ارائه می دهد. خاصیت ضد ضربه یونولیت ها، محافظت از محصولات را تضمین می کند.
 یونولیت ها عایق بندی بالایی دارند: عایق حرارتی بالای یونولیت ها به تازه نگه داشتن مواد غذایی و جلوگیری از تراکم در کل زنجیره توزیع کمک می کند. یونولیت ها دارای هدایت حرارتی کاهش یافته و چگالی حدود 28-45 کیلوگرم بر متر مکعب است. بنابراین به عنوان یک عایق سرد و گرم و بسته به کاربرد آن ها، مورد استفاده قرار می گیرد.
 یونولیت ها چند منظوره هستند و قابلیت سفارش سازی دارند : تولید یونولیت می تواند به صورت سفارشی باشد تا از کوچکترین قطعه الکتریکی گرفته تا از بزرگترین قطعات محافظت کنند. این ویژگی مقدار و اندازه بسته بندی مورد نیاز را کاهش می دهد و در نتیجه موجب صرفه جویی در هزینه ها، اشغال فضایی کم ، توزیع و کالاهای آسیب دیده می شود.
همچنین می توان به وضوح با محتویات یا برند یک شرکت تولید یونولیت کرد و برچسب گذاری ها را می توان به طور مستقیم بر روی بسته بندی ها اعمال کرد.
 یونولیت ها بهداشتی و ایمن هستند: یونولیت ها غیر سمی و از نظر شیمیایی بی اثر هستند و قارچ ها و باکتری ها روی آن رشد نمی کنند.
 یونولیت ها ضد آب هستند: یونولیت ها نامحلول هستند و آب را جذب نمی کنند.
 یونولیت ها اثرات کم کربنی دارند: فن آوری های تولید یونولیت پاک به معنای حداقل انرژی و ورودی ها به آب ها با ضایعات تولیدی کم است که یونولیت ها، از این خصوصیات پیروی می کنند.
 یونولیت ها اقتصادی هستند: تولید بسیار کارآمد با هزینه پایین هستند و یک راه حل اثبات شده اند.
 یونولیت ها توجه به فاکتورهای محیطی دارند:عملکرد محافظ یونولیت ها به کاهش ضایعات ناشی از کالاهایی که در زنجیره تأمین شکسته یا آسیب دیده اند کمک می کند. این خصوصیت موجب صرفه جویی در منابع انرژی ، مواد و حمل و نقل می شود.
 تولید یونولیت ها به جلوگیری از هدر رفتن مواد غذایی کمک می کند: به دلیل جنس فومی بودن آن، از مواد غذایی محافظت می کند و در مراحل مختلف تولید و حمل و نقل، از آسیب دیدن کالا جلوگیری می کند و اطمینان می دهد که بسیاری از غذاهای مختلف در شرایط عالی به مصرف کننده ها برسد.
 یونولیت ها عاری از CFC و HCFC هستند و از پنتان به عنوان ماده دمنده در آن ها استفاده می شود. پنتان دارای پتانسیل گرمایش جهانی (GWP) کمتر از پنج است. (اتحادیه اروپا پنتان را به عنوان ماده ای خطرناک برای سلامتی انسان یا محیط زیست ثبت نمی کند.)
 استایرن ها که در تولید یونولیت ها مورد استفاده قرار می گیرد ، به طور طبیعی در بسیاری از محصولات معمول از جمله توت فرنگی ، لوبیا ، آجیل ، لوبیا، قهوه و دارچین مشاهده می شود.
 ساخت یونولیت ها یک فرایند تولید با درصد آلودگی پایین است. بخار ماده اصلی تولید یونولیت ها است و از آب، بارها مورد استفاده مجدد قرار داده می شود. در این فرآیند تولید زباله وجود ندارد زیرا همه آنها قطع شده یا رد می شوند.
و فقط از 0.1٪ روغن برای تولید یونولیت ها استفاده می شود.
 بازیافت یونولیت ها به چه شکل انجام می گیرد؟
یونولیت ها را می توان با موفقیت در جاهایی که امکانات وجود داشته باشد ، بازیافت کرد. با این حال ، به دلیل بسیار سبک بودن این متریال ، یونولیت ها در حال حاضر در مقیاس جهانی قابل بازیافت نیستند.

در شرایطی که زیرساخت های بازیافت در حال حاضر به طور کامل وجود ندارد ، یونولیت ها کاندیدای ایده آل هستند که به دلیل ارزش کالری بالا ، از زباله به انرژی منتقل می شوند.
تولید یونولیت هایی که از ضایعات بسته بندی گرفته شده است ، یک منبع ایده آل برای طرح های EfW است. امروزه این متریال 0.1٪ از زباله های جامد شهری (MSW) را در بر می گیرد ، اگرچه بسیاری معتقدند که به دلیل ماهیت زیاد آن ها، مقدار آن بسیار بیشتر است!
فایده اصلی تولید یونولیت برای EfW این است که از نظر کالری بالا (46000 کیلوگرم بر کیلوگرم) با گاز طبیعی 48000 کیلوگرم فرق ندارد.
زباله های یونولیتی که در مدت یک سال ذخیره شده اند ، حاوی انرژی کافی برای گرم کردن آب برای 500 حمام یا روشن نگه داشتن تلویزیون برای 5،000 ساعت هستند.
همچنین در این روش برای کنترل پسماندهای تولید یونولیت هیچ انتشار مواد سمی وجود ندارد، زیرا این مواد در دماهای بسیار بالا سوزانده می شود. بنابراین فرآورده های دوگانه فقط بخار ، دی اکسید کربن و میزان بسیار کمی خاکستر غیر سمی تولید می کند که این روند تولید گازهای گلخانه ای کمتری نسبت به آتش سوزی اردوگاه ها معمول است و آلودگی کمتری را ایجاد می کند.

ارزیابی کاهش تبخیر از استخرهای ذخیره آب کشاورزی با استفاده از پوشش یونولیتی

با توجه به مشکل خشکسالی و کمبود آب در سال­های اخیر، استفاده کنترل شده از منابع محدود آبی موجود اهمیت ویژه­ای دارد. راهکارهای متعددی به منظور تحقق این امر به کار گرفته شده که یکی از آنها مهار آب­های سطحی و ذخیره­سازی آن در مواقع پرآبی مانند فصل زمستان که کشاورزان آب مازاد در اختیار دارند، می­باشد. یکی از روش­های متداول ذخیره آب در کشورمان، احداث استخرهای ذخیره آب زمستانه است که آب ذخیره شده برای جبران کمبود در تابستان وارد چرخه آبیاری می­شود. اما یک مسئله مهم در خصوص این استخرها بحث تبخیر از سطح آب است که هدف از این تحقیق ارزیابی روشهای فیزیکی کاهش تبخیر از این استخرها با استفاده از ورق یونولیت می­باشد. به همین جهت تأثیر این نوع پوشش با سطح پوشش 90 درصد در کاهش میزان تبخیر بررسی شده و به کمک­ داده­های تبخیر که مستقیما از تشت­های تبخیر (با پوشش و بدون پوشش) و به مدت 2 ماه در منطقه از شهرستان اردکان استان یزد به صورت روزانه مستقیما اندازه گیری شده و با استفاده از مقادیر میانگین و مجموع میزان تبخیر دو ماهه و مقایسه آنها با یکدیگر، کاهش تبخیر از تشت با پوشش یونولیتی برابر 6/51 درصد بدست آمد که نشان دهنده مناسب بودن این پوشش برای جلوگیری از هدر رفت آب کشاورزی می­باشد.

خشکسالی ده ساله اخیر ایران پدیده­ای است که تاکنون خسارات بسیاری را به منابع آبی ایران و بدنبال آن به کشاورزی و اقتصاد ایران وارد کرده است. با توجه به مشکل کم آبی در اغلب مناطق روستایی استان، برنامه­ریزی برای استفاده بهینه از منابع آب دارای اهمیت ویژه­ای می­باشد. علاوه بر تدابیری که جهت تقویت و تغذیه سفره­های آب زیرزمینی اندیشیده می­شود، منابع آبی محدود موجود از قبیل چشمه، قنات یا چاه که با دبی­های اندک جهت زیر کشت بردن اراضی مورد استفاده قرار می­گیرند، ضرورتت ذخیره­سازی و احداث منابع و استخرهای ذخیره آب و مهمتر از آن حفظ ذخایر ارزشمند آبی با کاهش میزان تبخیر از سطح آب این استخرها را نمایان می­سازد.

لذا، یکی از گزینه­های پیش رو در مناطقی با شرایط فوق الذکر که میزان آب در دسترس کم می­باشد­ و یا اراضی زیر کشت دارای فاصله زیادی از محل تامین آب هستند، ذخیره سازی آب جهت مصرف براساس برنامه همراه با چاره اندیشی در کاهش اثرات تبخیر از سطح آب استخرها می­باشد.

محدودیت منابع آب و خشکسالی های اخیر باعث شده تا کشاورزان نسبت به استفاده مناسب از منابع در اختیار آب کشاورزی دقت بیشتری نموده و سعی نمایند به سوی مصرف بهینه گام بردارند. در این راستا، ذخیره­سازی آب در استخرها یکی از مواردی است که مورد توجه واقع شده و این خود یکی از راهکارهای استفاده بهینه از منابع آبی است ضمن اینکه انتخاب نوع استخر بستگی به شرایط منطقه، دبی منبع آب، حجم آب مورد نیاز، مصالح قابل دسترس و نیز امکانات فرعی و اقتصادی دارد. از دیگر موارد تعیین کننده در انتخاب محل احداث استخر، حجم ابنیه احداثی است که این موضوع از یک طرف به میزان دبی منبع تامین آب و از سوی دیگر به سطح اراضی، مسائل اجتماعی و زیست محیطی در تعیین ابعاد، شکل و حتی نوع سازه موثر است. هرچه عمق استخر بیشتر باشد سطح تبخیر کاهش می­یابد. البته این مسئله به ارتفاع ورودی آب به استخر، وضعیت اراضی پایین دست جهت آبیاری و همچنین روش آبیاری مرتبط می­باشد. عمق استخرها معمولاً بین یک تا پنج متر انتخاب می­شود. با وجود داده­ها و اطلاعاتی که به صورت تئوری در زمینه تبخیر و چگونگی کنترل آن ارائه شده است، اما تلاش گسترده و قابل توجهی در راستای عملیاتی نمودن کنترل و کاهش اثرات تبخیر انجام نگرفته است. صرفه جویی اقتصادی حاصل از کاهش تبخیر به عنوان اساسی­ترین خصیصه در آینده آبیاری و حفظ منابع آب مورد توجه خواهد بود که می­توان به کاربرد دانش کنترل و کاهش تبخیر در استخرهای ذخیره آب کشاورزی اشاره نمود. (فهیمی راد، 1390).

در کشور ایران پتانسیل تبخیر بسیار بالا و قابل توجه می­باشد. طبق آمارهای سازمان هواشناسی در حالیکه متوسط بارش باران در ایران برابر 251 میلیمتر است، از این میزان بارش حدود 180 میلیمتر آن تبخیر می­شود که مشخص است این رقم، بسیار بالا و نگران کننده می­باشد. طبیعی است هر چه بتوانیم به کاهش این میزان تبخیر در مزارع، کانالهای انتقال، سدها، استخرها و …. کمک کنیم به بهبود وضعیت بهره­وری آب در کشور منجر خواهد شد. (کردوانی، 1390).

البته روش­های مختلفی توسط محققین بر روی کاهش تبخیر اعمال شده است که در تحقیقات انجام شده در دانشکده کشاورزی منابع طبیعی گرگان با استفاده از تشت­های تبخیر کلاس A و با مقایسه روشهای فیزیکی و شیمیایی کاهش تبخیر، کاهش میزان تبخیر به روشهای شیمیایی در حدود 55- 40 درصد و روشهای فیزیکی نیز بین 55- 30 درصد بدست آمد (پیری  و همکاران 1389). در خصوص مخازن آبی که در یک صحرای باز و عریان قرار دارند با توجه به این که هوای گرم روی مخازن توسط آب جذب انرژی شده و به افزایش تبخیر می­انجامد می­توان با کاشت گیاهان در اطراف مخازن تا حدی شدت تبخیر را مهار نمود. (قراری و آل محمد 1386).

استفاده از الکل­های استریل الکل، استثاریل الکل برای کاهش تبخیر از منابع بزرگ می­باشند و دوره دوام آنها یک تا دو روز است و استفاده از تک لایه­ها میتواند تبخیر را تا میزان 40 درصد کم کند اگر حد اکثر سرعت جریان باد 8 کیلومتر بر ساعت باشد و میتواند بین 10 تا 20 درصد تبخیر را کاهش دهد اگر حداکثر سرعت جریان باد 30 میزان 33 درصد از تبخیر آب می­کاهد (کاویانپور و همکاران 1388).

از ترکیب هگزادکانول و هیدروکسید کلسیم و اندکی سیلیس نیز ماده­ای تهیه می­شود که به میزان 40 درصد در کاهش تبخیر کارایی دارد (Obrien ، 2006). البته تحقیقات نشان داده است که الکلهای هگزادکانول و اکتادکانول برای کاهش تبخیر از مخازن بزرگ مناسب می­باشند ولی دوام آنها 2-1 روز بیشتر نخواهد بود. (Barens، 2007).

با پخش استیل الکل به عنوان یک پوشش شیمیایی بر روی سد و استخرها و با اندازه گیری مستقیم تبخیر از سطح آب، می­تواند حدود 20 درصد از میزان تبخیر را کاهش داد (Knights ، 2005).

باید در نظر داشت که تبخیر از تشت ممکن است تفاوتهای چشمگیری در برآورد تبخیر نسبت به اندازه گیری مستقیم تبخیر از سطح آبهای آزاد داشته باشد که به مساحت مخازن و میزان سختی آب نیز وابسته است (Ernani ، 2000).

در استفاده از پوششهای معلق و شناور و اندازه گیریهای میدانی بر روی سدهای مخزنی و مخازن آب آشامیدنی جهت کاهش تبخیر، باید به این نکته توجه کرد که برای حفظ کیفیت آب و سلامت آبزیان در مخازن بیش از یک کیلومتر مربع، مطالعات باید یکساله انجام پذیرد (Xi Yao et al ، 2010). با بررسی اثر میدان مغناطیسی روی کاهش تبخیر آب نشان داده شده است که این میدان باعث کاهش هدایت الکتریکی آب و متناسب با شدت جریان باعث افزایش میزان تبخیر آب (حتی پس از تقطیر) شده ضمن آنکه بر روی کیفیت آب نیز تأثیرگذار می­باشد. (Hulisz et al ، 2007).

در این مقاله با کمک داده­های مختلف اندازه گیری شده در محل مورد تحقیق (بخش عقدا از توابع شهرستان اردکان) میزان کاهش تبخیر آب با استفاده از پوشش یونولیت مورد سنجش قرار داده شده است.

مواد و روش­ها

موقعیت محل تحقیق:

منطقه مورد تحقیق و مطالعه در یکی از استان­های کویری کشور ایران یعنی استان یزد (شکل 1) و در بخشی از بخشهای شهرستان اردکان (شکل 2) به نام بخش عقدا و در دهستان مجاور آن نارستان (شکل 3) واقع شده است. بخش عقدا یکی از بخشهای شهرستان اردکان دارای وسعتی معادل 3535 کیلومتر مربع در شمال- غرب شهرستان با مرکزیت روستای عقداء واقع گردیده است. بخش عقدا از سمت شمال و غرب به شهرستان نائین، از سمت جنوب به شهرستانهای میبد و صدوق و از سمت شرق به بخش مرکزی شهرستان اردکان محدود می­شود.

روش انجام تحقیق

روش انجام مشاهدات در این تحقیق براساس تجربیات و اصولی است که در مراکز مهم  تحقیقاتی نیز اعمال می­شود. از جمله روشهای اندازه گیری تبخیر در ایستگاههای تحقیقاتی هواشناسی، کاربرد تشت تبخیر کلاس A می­باشد که از نوع گالوانیزه به ابعاد قطر 1210 میلیمتر و عمق 250 میلیمتر بوده و در روی سکویی که 15 سانتیمتر از زمین ارتفاع دارد مستقر می­شود و برای جلوگیری از مصرف آب داخل تشت توسط حیوانات روی آن را با توری فلزی می­پوشانند (قراری و آل محمد ، 1386).

ساده­ترین، متداول­ترین و عملی­ترین روش برای تعیین مقدار تبخیر، استفاده از تشتک تبخیر است. منظور از تشتک تبخیر یک ظرف استوانه­ای شکل است که معمولا از آهن گالوانیزه بدون رنگ ساخته شده که آن را از آب پر نموده و در معرض تابش اشعه خورشید قرار می­دهند و مقدار تبخیر را بر حسب ارتفاع اندازه می­گیرند. در کشورهای مختلف از ابعاد متفاوتی برای تشتک تبخیر استفاده می­نمایند. برای نمونه در شوروی سابق و بعضی از کشورهای بلوک شرق، از تشتک­هایی استفاده می­کنند که مساحت آنها 3000 سانتیمتر مربع است. در آمریکا از تشتک تبخیر استاندارد که توسط اداره هواشناسی آن کشور پیشنهاد شده است که از نوع کلاس A شکل 4 می­باشد. (محمدی، 1381).

برای اندازه گیری مقدار تبخیر از یک خط کش مدرج که در کنار تشتک نصب شده و یک قطعه فلز که در انتها به قلاب سوزنی شکل وصل است و روی خط کش بالا و پایین می­رود، استفاده می­شود. مقدار تبخیر روزانه از اختلاف ارتفاع آب در روز قبل و روز اندازه گیری، با توجه به تصحیحی که برای بارندگی لازم است (اگر در روز اندازه گیری، بارندگی اتفاق افتاده است ارتفاع بارش را به اختلاف ارتفاع اضافه می­نمایند) محاسبه می­گردد.

شکل 4: نمونه­ای از تشت تبخیر کلاس A

تشتک­های تبخیر رادر موقعیت­های مختلفی از نظر محل استقرار قرار می­دهند که به ترتیب تشتک زمینی (Sunken pan)، تشتک تبخیر سطحی (surface pan) و تشتک تبخیر شناور (Floating pan) می­نامد. اطراف تشتک تبخیر سطحی باید محیطی آزاد و باز وجود داشته باشد که از جریان طبیعی هوا، باد، جلوگیری ننماید و به علاوه در هیچ زمانی در معرض سایه درختان و یا ساختمان­ها و احیاناً سایه کوه قرار نگیرد. برای کار گذاشتن این تشتک­ها از قطعات چوبی تراورس مانند، استفاده می­شود تا تشتک، در تماس مستقیم با خاک قرار نگیرد. در این نحوه قرار دادن تشتک، تبادل حرارتی از دیواره­های تشتک به حجم آب صورت می­گیرد. این تشتک­ها از متداول­ترین نوعی است که همواره استفاده می­شود.

برای تبدیل آمار و ارقام مربوط به تشتک بخیر، به نتایج قابل استفاده در دریاچه شد. در دریاچه سد، از ضریبی استفاده می­شود که اصطلاحاً به ضریب تشتک معروف است. بر حسب تعریف، ضریب تشتک عبارت است از نسبت بین مقدار تبخیر در دریاچه و مقدار تبخیری که از تشتک تبخیر، به جو انتقال یافته است. با توجه به این مطلب که همواره مقدار تبخیر از تشتک بیشتر از تبخیر از سدها و دریاچه­ها است، ضریب تشتک همواره عددی کمتر از یک است و در بهترین شرایط به حد و حدود 95 درصد می­رسد. مقادیر ضریب تشتک برای تشتک کلاس A آمریکایی در محدوده­ای حول عدد 77 /0 پراکنده شده­اند، که بعضی از این مقادیر که توسط محققان اندازه گیری شده به شرح ذیل می­باشد.

(1971) Allen & Crow      ضریب 76 درصد

(1972) Ficke                    ضریب 76 درصد

(1984) Duru                     ضریب 79 درصد

میانگین ضریب تشت =  77 درصد

لازم به ذکر است که از این به بعد تا برای اختصار از کلمه «تشت» استفاده خواهد شد: تشت Ao ، تشت Au .

با توجه به اینکه هدف اصلی بررسی و ارزیابی کاهش تبخیر با استفاده از پوشش فیزیکی یونولیتی می­باشد، بنابراین داده­های تشت تبخیر، بدون هیچگونه پوششی با نامهای که از میانگین آنها به نام Ao به عنوان ورودیها در نرم افزار استفاده شده و داده­های با پوشش یونولیتی و با نام ورودی Au به نرم افزار معرفی گردید. سطح پوشش تشتهای یوتولیت 90 درصد در نظر گرفته شده و اندازه گیری­ها روزانه بوده و به مدت 62 روز از 11 فروردین 1392 تا 10 خرداد 1392 ادامه داشت.

داده­های مشاهداتی از تشتهای تبخیر و اطلاعات دریافتی از هواشناسی شامل موارد زیر می­باشند:

1- میزان تبخیر از تشت بدون پوشش (Ao) شامل سه نمونه و همراه با میانگین داده­ها

2- مقادیر تبخیر از سه تشت با پوشش یونولیتی (Au) با سطح پوشش 90 درصد همراه با میانگین داده­ها 10 درصد باقی مانده جهت حفظ محیط زیست آبزیانی که معمولا در استخرها پرورش داده می­شوند تا بخش از نور خورشید به سطح و داخل آب نفوذ یابد (مدیریت شیلات جهاد کشاورزی، 1390)

معمولا در فصل زمستان آب به استخرها وارد شده و در حال ورود و خروج می­باشد و از دهه اول فروردین دیگر آبی به استخرهای ذخیره وارد نمی­شود و تا شروع دهه دوم خرداد نیز این راکد بودن آب ادامه دارد و از این زمان به بعد به تدریج آبهای ذخیره شده وارد چرخه آبیاری شده که اوج خروجی آن در تیرماه و مرداد می­باشد، بنابراین در طول این مدت دو ماهه راکد بودن آب موضوع کاهش تبخیر دارای اهمیت ویژه­ای می­باشد (مدیریت آب و خاک جهاد کشاورزی، 1389). در جدول شماره­های 1 و 2 داده­ای اندازه گیری شده از تشتهای تبخیر بدون پوشش و با پوشش یونولیتی نمایش داده شده­اند (تبخیر از تشت بدون پوشش (AO) و تبخیر از تشت با پوشش یونولیت (Au).

جدول 1: مقادیر عددی تبخیر از تشت­ ها (اولین روز اندازه گیری از 11/1/92 می­باشد).

جدول 2: میانگین داده­های تشت­های Ao ، Au

نتایج و بحث

با محاسبه مجموع میزان تبخیرها در طول مدت مشاهدات برای هر یک از نمونه­های بدون پوشش و با پوشش و محاسبه نسبت و درصد هر یک از مقادیر نسبت به یکدیگر میتوان درصد کاهش تبخیر تشت­های پوشش دار را محاسبه نمود:

بنابراین:

یعنی میزان تبخیر تشت یونولیتی، 484/0 تبخیر بدون پوشش است.

در نتیجه میزان کاهش برابر است با: که با تبدیل به درصد میزان کاهش تبخیر تشت با پوشش یونولیتی Au نسبت به تشت بدون پوشش Ao برابر است با 6/51 درصد.

پس با این وجود میزان کاهش تبخیر یا پوشش یونولیتی برابر است با 6/51 درصد.

– با توجه به نتیجه بدست آمده از داده­های تشت­های تبخیر با توجه به مجموع سطوح استخرهای ذخیره آب در بخش عقدا که 10000 مترمربع خواهد شد، میزان تبخیر از سطح این استخرها برابر با  ،  یا حدود  مترمکعب در روز خواهد شد که در ماه حدود 3400 مترمکعب و در سال حدود 40800 مترمکعب تبخیر بدست می­آید. اما با نصب همین پوشش ساده یونولیتی و کاهش 62/51 درصدی تبخیر سالانه از هدر رفت 21000 مترمکعب آب جلوگیری شده است. قابل عنوان است که در این سالهای خشکسالی، جهاد کشاورزی برای خرید و حمل جهت رساندن آب به باغات در معرض خشک شدن و همچنین احشام دامداران طبق یکی از قراردادهای سال 1392 به ازای هر تانکر 10 متر مکعبی 000/800 ریال پرداخت نموده است.

با یک حساب سر انگشتی ارزش حفظ این میزان آب حاصل از کاهش تبخیر با یونولیت در این بخش و دهستان نیمه کویری برابر است با : 2100 = 10/21000 یعنی معادل 2100 تانکر آب که با احتساب هر تانکر 800 هزار ریال مبلغی حدود 2100 * 000/800 = 000 / 000/ 680 / 1 ریال و با احتساب قیمت هر متر مربع یونولیت10000 ریال در سطح 10000 مترمربع استخر با پوشش 90 درصد هزینه کسر شده معادل 000/000/90 ریال بدست می­آید که مبلغ خالص برابر است با 000/000/590/1 ریال.

پس به ازای هر هکتار استخر ذخیره آب کشاورزی با استفاده از پوشش یونولیتی می­توان 000/000/590/1 ریال صرفه جویی کرد.

پیشنهادات:

* ساخت استخرهای ذخیره آب کشاورزی با توجه به مازاد بودن آب زمستانه یک ضرورت می­باشد اما با توجه به شدت تبخیر زیاد در ایران و خصوصا مناطق کویری مثل یزد تلاش در خصوص کاهش تبخیر از سطح استخرها نیز اجتناب ناپذیر خواهد بود.

با توجه به در دسترس بودن و به صرفه بودن قطعات یونولیتی و عدم انجام واکنش های شیمیایی بر آب کشاورزی یکی از گزینه های مهم در پوشش دار نمودن سطح استخرها استفاده از این قطعات به صورت شناور می­باشد.

مقایسه تطبیقی انواع سقف های یونولیت بکار رفته در ساختمان شهر ارومیه

مقایسه تطبیقی انواع سقف های یونولیت بکار رفته در ساختمان شهر ارومیه

هدف از بررسی پیش رو مقایسه تطبیقی انواع سقف­های بکار رفته در ساختمان­های شهر ارومیه، که محقق با یک بررسی کتابخانه­ای، به تفسیر و تحلیل نتایج به دست آمده پرداخته است، با توجه به یافته­ ها، می­توان بیان داشت، در قدیم سقف ­های ارومیه از نوع تیرستونی بوده و در طرح­های جدید از بتن آرمه ­ها استفاده می­گردد که با وجود یونولیت کاچویی در میان تیرچه ­ها و بتن و آرماتور، باعث افزایش قدرت سقف، از بابت تحمل وزن، به علت قطور بودن و عایق صدا و حرارت بودن، به دلیل دو یا چندجداره بودن و وجود یونولیت و سبک بودن به دلیل پر کردن فضایی درونی با یونولیت، می­باشند.

این انسان از همان ابتدا به دنبال سرپناه و مامنی برای خود بوده و این امر در ابتدا به صورت زندگی در غارها صورت گرفته و بعدها با یک سری مکان­یابی­های خاص که نسبت به جاهای دیگر برتری داشته سکنی گزیده و به همین روال به گذراندن زندگی خود تا به امروز ادامه داده که منجر به پیدایش شهرنشینی شده است اما آن مسئله­ای که به چشم نمی­خورد ایجاد ساخت و سازهای گوناگون در سطح شهرها بدون در نظر گرفتن مسئله­ی اقلیم و آسایش انسان­ها می­باشد که نمونه­ی آن­ها عدم هماهنگی مصالح و عدم جهت گیری درست آن­ها طبق زاویه مناسب آفتاب و جهت باد و … می­باشد که به علت عدم آگاهی موجبات عدم آسایش ساکنین می­شود. ما در معماری به غلط از معماری فرهنگ غرب تقلید کرده­ایم و آن را با کیفیتی نازل­تر اجرا نموده­ایم در حالی که درباره­ی ایجاد آن آگاهی کافی نداریم. عدم استفاده صحیح از انرژی موجب اتلاف انرژی شده که این امر در این شرایط که با بحران انرژی و هزینه ­های گزاف روبه رو هستیم مسئلهای مشکل ساز به نظر می­رسد (رازجویان ۱۳۸۸).

به همین علت مواد و مصالح دارای بار معانی نمادین نیز هستند. آن­ها می­توانند ثروت را القاء کنند یا تنگدستی را، زودگذر بودن را یا طولانی بودن را و خصوصی یا عمومی و سرانجام صنعتی یا پیشه ورانه بودن را. بدین ترتیب مصالح ساختمانی بالقوه در بردارنده مفهوم­اند. بررسی مصالحی چون سنگ، سیمان، چوب، آهن یا پارچه، نشان از آن دارد که این دلالت­های مفهومی با فرهنگ و فن آوری تکامل یافته­اند. 40-50 سال پیش دامنه انتخاب مصالح معماران در کشورهای پیشرفته به بیش از یک صد نوع نمی­رسید، در حالی که در زمان حاضر معماران باید مصالح مورد نظر خود را از میان یک میلیون ماده مختلف انتخاب کنند. همین امر انتخاب و کاربرد مناسب مصالح را با دشواری­های زیادی روبه رو می­کند، زیرا هرچه تعداد مصالح بیشتر باشد، فرآیند انتخاب آنها پیچیده­تر و بالطبع هزینه اولیه گزاف­تر خواهد بود. در کاربرد مصالح، همیشه باید کشوری را که در آن معمار به تجربه می­پردازد، فن آوری ساختمانی آن کشور و معیارهایی را که مردم آنجا به کار می­بندند، در نظر داشت. این واقعیت که معماران در کشورهای جهان سوم یا در کشورهای کمتر توسعه یافته به مصالح بسیار معدودی دسترسی دارند، تفاوت زیادی میان این دو دسته را آشکار می­سازد. با چنین نگرشی تنها در صورتی می­توان از معماری در مقیاسی جهانی سخن به میان آورد که تمام گونه­ ها، اجزاء و تعداد و شیوه­ های کاربرد مصالح مدنظر قرار گیرند. بنابراین موضوعات کلی سازه بخصور در پوشش سقف­های ساختمانی، در فن آوری ساختمان و مصالح، عاملی اساسی به حساب می­آیند (فرح،۱۳۸3).

فناوری قاب­های سازه­ای هدیه مهندسان به معماران بود که با استفاده از آن، محدودیت­های طراحی معماران کاهش یافت ودیگر اجباری به داشتن و تکرار دهانه­ های کوچک، رعایت تقارن و نظم در پیکربندی، کاهش جرم در طبقات بالا و کاربرد دیوارهای ضخیم و حجیم نبود و عناصر سازه­ای ساختمان­ها را می­شد تا حدی باور نکردنی نازک و ظریف گرفت و تیرها و نماها را با ایمنی کنسول کرد، فناوری جدید، سبک بین المللی را در معماری به ارمغان آورد و در پی آن معماران مشتاقانه­ ایده ­های نوینی پدید آوردند (مقیمی اسکویی، ۱۳۸۵) بدین منظور، با توجه به جایگاه سقف­ها مطالعه پیش رو جهت پاسخ به هدف مقایسه تطبیقی انواع سقف­های بکار رفته در ساختمان­های شهر ارومیه مورد اجرا قرار گرفته است.

روش تحقیق:

بررسی پیش­رو به منظور صرفه جویی در انرژی و هزینه ­های متحمله از سقف ساختمان­های شهر ارومیه می­باشد که به شیوه کتابخانه­ای مورد بررسی و اجرا قرار گرفته است و در نهایت نیز به جمع بندی توصیفی نتایج پرداخته شده است.

اهمیت و ضرورت تحقیق

علائمی که از خانه­ های اولیه انسان به دست رسیده­اند و نیز طرح­هایی که برای ساختن فضای امن در زمینه­ های گوناگون (از کارخانه تا بیمارستان، از کتابخانه تا تماشاخانه و …) به دست ما می­رسند، نشان دهنده آن هستند که انسان برای تحقق بخشیدن به فضایی که بدن نیاز دارد، ناچار به تغییر شکل، تغییر مکان و ترکیب کردن ماده است. در ساده­ترین شکل خانه­سازی، انسان نیازمند به سرپناه، حجم بزرگ و بی شک زمین را به تناسب اندازه ­های خویش می­کاود و موادزائد کاویده شده را دور می­ریزد و برعکس هنگامی که می­خواهد روی زمین مسطح سرپناهی را بنا کند، ناچار است با استفاده از مصالح بر کنده از جاهای مختلف، سکونتگاه خود را شکل دهد.به بیان بهتر، ترکیب مواد و مصالح ساختمانی عملی است به منظور آفریدن حجمی پایدار که بتوان در درونش زیست (احمدی ملکی، ۱۳۸۳).

اهداف:

هدف از بررسی پیش رو مقایسه تطبیقی انواع سقف­های بکار رفته در ساختمان­های شهر ارومیه می­باشد. در پی این هدف اصلی، اهداف ویژه زیر دنبال می­گردد.

۱- بررسی خصوصیات سقف­های بکار رفته در ساختمان­های شهر ارومیه

۲- بررسی روش­های صرفه جویی در انرژی و هزینه مربوط به سقف­ها در بناهای شهر ارومیه

ادبیات بررسی

سقف­های ساختمانی و مصالح بکار رفته در آن، انواع مختلفی دارند که به اختصار در زیر به آن می­پردازیم:

۱) پوشش سقف به وسیله تیرهای چوبی

این نوع پوشش قبلاً در بیشتر شهرها رواج داشت. چون چوب در اغلب شهرها بوده و هزینه ساختمان را به خودی خود کم می­کرد. همچنین نوع پوشش در شهرهای مختلاف نیز تفاوت داشت. این نوع پوشش می­تواند به دو طریق انجام شود. در طریقه اول، بعد از اینکه دیوارهای ساختمان به زیر و پوشش می­رسید، پس از ترازبندی، فاصله دو دیوار را با چوبهای گرد به فاصله 30 سانتیمتر از همدیگر می­پوشاندیند و سپس بر روی آن­ها حصیر می­کشیدند و بر روی حصیر نیز مقداری نی، به ضخامت تقریبی ۶ سانمتیمتر پهن میکردند و بر روی آن­ها شفته کاهگلی ریخته و شیب بندی میکردند. در طریقه دوم بعد از نصب تیرهای گرد، آن­ها را از طرف بام تخته کوبی میکردند. این تخته کوبی بنام سقف پوش معروف بود. روی سقف پوش را با گل نیم کاه و خشت یا آجر مفروش می­کردند که به آن به اصطلاح «پالانه» می­گفتند، و سپس عمل شیب بندی انجام می­شد و زیر سقف­ها را نیز قاب سازی می­نمودند. این قاب ها که از تخته و چوب بود انواع مختلفی داشت و زیبایی خاصی به ساختمان می­بخشید. ضمناً این سقف­ها را می­توان به نوعی عایق حرارتی محسوب نمود. چرا که از دو نوع پوشش بهره می­برد، یعنی از بالا روی تیرها حصیر و تخته و نی می­باشد و از داخل نیز به صورت قاب سازی می­باشد که بین این دو پوشش فضای خالی می­ماند که این فضا می­تواند عایق حرارتی محسوب شود (شاطریان، ۱۳۸۷).

۲) پوشش سقف به وسیله تیرآهن (طاق ضربی)

طریقه پوشش این نوع سقف­ها بدینصورت است که پس از اتمام کار نعل درگاه ­ها و یکی شدن دیوارهای ساختمان، تمامی دیوارها را به یک اندازه تراز می­کنیم و شناژ افقی را انجام داده و تیرها را بر روی آنقرار می­دهیم. در هنگام تیرریزی باید دقت شود فاصله تیرها از یکدیگر نسبت به نمره تیرآهن درست انتخاب شوند. چرا که در صورت بزرگ بودن دهانه تیرها، احتمال لرزش و خمش در تیرآهن افزایش یافته و در نتیجه موجب ریزش می­شود. معمولاً این دهانه را بین ۸۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر در نظر می­گیرند و برای جلوگیری از لرزش آن از میلگرد به صورت ضربدری استفاده نموده و به تیرآهن­ها جوش داده می­شوند. طریقه پوشش این نوع سقف­ها که از آجر و ملات گچ و خاک می­باشد، به طریق ضربی که فشار وارده را به تیرآهن­ها منتقل می­کند و این فشار نیز توسط میل­های مهار جوش داده شده به تیرآهن­ها، خنثی می­شود (همان، 1387) پس از اتمام پوشش سقف از طرف پشت بام، اقدام به دوغاب ریزی می­نمایند، که به اصطلاح دوغاب گچ عسلی رقیق نامیده می­شود و خاصیت دوغاب ریزی این است که اولاً درزهای عمودی بین آجرها را پر می­کند و آن­ها را خوب به هم می­چسباند و از ریزش احتمالی آن جلوگیری می­کند. دوما اینکه آجرها را یکپارچه کرده و به صورت قالبی در می­آورد که در دل دو تیرآهن جای گرفته است. و سوماً اینکه، چون مقداری بر حجم گچ افزوده می­شود و تعداد دهانه ­های پوشش،به هر چند عدد که می­رسد، دهانه ­ها را با فشار اضافه حجم، به یک سقف کاملاً یکپارچه تبدیل می­کند و سقف در مقابل لرزش­ها و صدمات احتمالی به صورت واحد عمل خواهد نمود (شاطریان، ۱۳۸۷).

۳) پوشش سقف به وسیله دال بتنی

طریقه همانطوری که از اسم این نوع پوشش مشخص است، عمدتاً مصالح بکار رفته در این نوع پوشش ها از بتن و میلگرد می­باشد که با توجه به اهمیت و مقاومت سقف و کاربردهای آن، انواع مختلفی دارد. و ضخامت آن­ها با توجه به دهنه تیرها، در کمترین حالت 8 سانتیمتر و بیشترین حالت ۳۰ سانتیمتر در پارکینگهای طبقاتی مورد استفاده قرار گرفته است.

انواع سقف­های بتن مسلح زیر می­باشد.

الف) سقف­های بتن مسلح صفحه­ای ساده

این نوع سقف­ها برای دهانه­ های کوچک (کمتر از ۳ متر)مورد استفاده قرار می­گیرد. ضخامت این نوع سقف­ها با توجه به دهانه و بارهای وارده از ۸ تا ۲۰ سانتیمتر خواهد بود که می­توان این نوع سقف­ها را حتی در ساختمان­های باربر و نیمه فلزی و در نهایت ساختمان­های بتن آرمه اجرا نمود. نحوه اجرای آن بدین ترتیب است که دوسری مش (میلگردهای شبکه­ای به هم تنیده شده) را در بالا و پائین قالب سقف قرار می­دهیم و مابین این مش­ها را بوسیله میلگردهای خم شده و یا چوب ویا آجر از هم فاصله می­اندازیم تا هنگام بتن ریزی به همدیگر نچسبند. ضمناً حتما باید دقت شود که از تخته ­های ضخیم برای قالب استفاده گردد تا در موقع بتن ریزی، مش ها جابجا نشده و موجب ریزش سقف قبل از استحکام نگردد.

ب) سقف­های بتن مسلح دندانه­ای

این نوع سقف برای دهانه ­های بزرگ­تر از سه متر مورد استفاده قرار میگیرد. وبرای جبران نیروهای اضافی وارده به سقف از تیرهای فرعی استفاده می­شود که مابین تیرهای اصلی با فاصله­های لازم و معین قرار داده می­شوند تا بار سقف را به تیرهای اصلی منتقل کند. اگر این سقف را از پائین نگاه کنیم، ضخامت تیرهای مشاهده شده شبیه دندانه خواهدبود (کسمائی، ۱۳۸۲).

ج) سقف­های بتن مسلح معکوس

این نوع سقف­ همان سقف دندانه­ای می­باشد که به صورت معکوس اجرا شده است. و موارد استفاده آن در جاهایی است که به علت خاصی مجبوریم از این نوع سقف بنا به ضرورت استفاده نمائیم. چرا که عمده اعضاء بتن در قسمت کشش قرار گرفته که مجبور خواهیم بود از بتن زیادی استفاده کنیم و سقف سنگین­تر خواهد بود.

د) سقف­های بتن مصلح مضاعف

اگر دو سقف دندانه­ای و معکوس را با هم اجرا کنیم، سقف دوبل یا مضاعف خواهیم داشت. قالب بندی این نوع سقف­ها به مراتب خیلی مشکل­تر از سایر قالب بندی ها است، و در موارد خاصی مثل عبور لوله­ های آب و فاضلاب و نظایر آن، از این نوع سقف استفاده می­شود. بتن ریزی این نوع سقف­ها باید در دو یا چند مرحله انجام شود و کلاً زیاد مقرون به صرفه نیست.

ر) سقف­های بتن مسلح قارچ

به علت یکپارچه کردن تبر و تیرچه با سقف، نمای آن به صورت پلکانی یا قارچ مانند دیده می­شودکه به همین علت آنرا سقف قارچی می­گویند و عملکرد این نوع سقف بدین صورت است که تیر وتیرچه به صورت پله­ای با سقف یکی می­شوند.

س) سقف­های بتن مسلح با قالب­ها تو خالی

این نوع پوشش از بهترین ومقرون به صرفه ترین پوشش­ها می­باشد و نحوه عملکرد آن بدین صورت است که از ورقهای فلزی که به صورت تاوه و توخالی می­باشد به صورت قالب استفاده کرده و بعد از ترازبندی و چوب بسته زدن، در کنار یکدیگر قرار داده و بتن ریزی می­کنند. فاصله دندانه ­­ها و تیرچه ­ها از هم در این نوع سقف­ها کمتر بوده و ارتفاع آن­ها نیز نسبت به سقف­های دندانه­ای کمتر و سبک­تر و مقرون به صرفه تر است.

۴) پوشش سقف به وسیله تیرچه و بلوک

برای آشنا با اجرای سقف­های تیرچه بلوک بایستی نکات زیر را مد نظر داشته باشید تا از سقفی که بالای سرتان قرار خواهد گرفت مطمئن باشید (شاطریان، ۱۳۸۷).

ابتدا باید تیرچه ­ها روی پلهای اصلی (تیرهای فلزی) در ترازهای مورد نظر کارگذاری شوند. فاصله بین تیرچه­ ها با بلوکهای مجوف پر شده و پس از نصب میلگردهای حرارتی و میلگردهای تکمیلی براساس نقشه­ های اجرایی، بتن دال سقف ریخته می­شود. آرماتورهای اصلی تیرچه باید به طول ۱۵- ۱۰ سانتیمتر با تیرهای اصلی درگیر شوند و به هیچ وجه نباید این آرمارتورها را به تیرهای فلزی جوش داد. نظر به اینکه تیرچه ­ها به استثنای تیرچه ­های با جان باز، قبل از یکپارچه شدن سقف قادر به تحمل بار سقف نیستند، باید توسط تعدادی چارتراش و پایه (جک­ها یا شمعها) به نحو مناسب و مطمئنی نگهداری شوند. در موقع اجرا باید خیز مناسبی به طرف بالا به تیرچه­ ها داد تا پس از اجرا و یکپارچه شدن سقف و وارد شدن بارهای وارده این خیز حذف شود. مقدار خیز در کارگاه با تجربه به دست می­آید، معمولاً به ازای هر متر طول دهانه ۲ میلیمتر خیز در نظر گرفته می­شود. ضمناً موارد زیر نیز بایستی به هنگام اجرا مد نظر قرار گیرند.

الف) جکهایی که در زیر سقف­های تیرچه بلوک برای تحمل وزن بتن تازه رسیدن به مقاومت اولیه آن استفاده می­شود حداقل ۱۰ روزباید بدون تغییر باقی بمانند.

ب) استفاده از جک­ها (شمعها) نگهدارنده تیرچه ­ها برای بتن ریزی.

فاصله این جکها را می­توان طوری اجرا نمودکه به ازای هر دو متر طول تیرچه حدود ۲ میلیمتر وسط تیرچه را بالاتر نگهدارد تا بعد از بتن ریزی این خیز حذف شود.

ج) در این مورد باید دقت شود که سر تیرچه­ ها از بال تیرآهن جدا نشده باشد. گاهی بر اثر بی دقتی در نصب جکهای زیر سقف تیرچه­ ها از روی بال تیرآهن جدا شده و بالاتر قرار می­گیرد. این جکها باید به نحوی اجرا شودکه میلگردهای دو سر تیرچه روی بال تیرآهن قرار گیرد.

د) در صورتی که تیرچه به یک تیرآهن منتهی میگردد می­بایست با استفاده از میلگرد ممان (لنگر) منفی، تیرچه به تیرآهن مهار شود تا در زمان زلزله دچار گسیختگی نگردد.

ر) ضخامت بتن بر روی سقف باید حداقل ۵ سانتی متر باشد. برای آنکه بتوانیم این ضخامت را به دست آوریم کافی است حدود ۴ قطعه نیمه آجررا بر روی ۴ نقطه مختلف از بلوک­های سقفی قرار دهیم، بتن می­بایست پس از اجرا لبالب آجرها گردد.

س) بتن مصرفی بر روی سقف حتما می­بایست به صورت یکپارچه اجرا شود و نباید بین بتن ریزی فاصله­ایی ایجاد گردد. چون بتن ریخته شده و رها شده که سفت شده است و هنگام ریختن بتن سقف باعث از بین رفتن مقاومت این قسمت می­شود. بتن ریزی نباید در چند مرحله با فاصله زمانی زیاد انجام شود. ریختن قسمتی از بتن و گذشت زمان طولانی (بیش از چند ساعت) باعث خرابی عملکرد سقف و کاهش مقاومت آن می­شود. قبل از بتن ریزی باید سقف ازهرگونه آلودگی همچون بتن خشک شده، شن و ماسه و یا خرده­ های سفال در مقاطع حساس همچون محل اتصال تیرچه به سقف پاک شود (مجتهد زاده، ۱۳۵۳).

در موردزمان برچیدن پایه­ ها و پایه­ های اطمینان، باید مندرجات آیین نامه بتن ایران مراعات گردد.

۵) پوشش سقف به وسیله سقف­های پیش ساخته

این نوع سقف­ها به صورت مستقل بوسیله بتن و میلگرد در کارخانه ساخته شده و در محل ساختمان نصب میگردند، و در هنگام اجرا نیز سریتر تمام می­شوند و بیشترین استفاده آن در سوله ­ها و کارخانه­ ها، با دهانه ­های بزرگ می­باشد. این نوع سقف با عرض 5/2 متر و طول  5/17متر با امکانات نصب پنجره برای تأمین نور از سقف تهیه می­شوندو وزن بار زنده و مرده این نوع سقف­ها 450 کیلوگرم بر هر مترمربع می­باشد. نحوه اجرای آن بدینصورت می­باشد که بعد از تراز کردن دیوارهای ساختمان و شناژبندی، بر روی دیوار، سقف­های پیش ساخته 5/2 متری را در کنار یکدیگر چیده و سپس از قسمت سقف نسبت به مراحل بعدی پوشش آن، اقدام می­نمایند.

۶) پوشش سقف به وسیله یونولیت

«نیسکوفوم» نوعی پلیمر پلی استایرن قابل انبساط می­باشد که تحت شرایط ویژه­ای تولید می­شود.این نوع پلی استایرن بدلیل داشتن شکلی خاص شبکه­ای و خواص فیزیکی منحصر به فرد، کاربردهای وسیعی در زمینه عایقهای صوتی و حرارتی، پانلهای ساختمانی و همچنین تهیه قطعات بسته بندی پیدا کرده است.

مصارف ساختمانی و صنعتی

ورقهای نیسکوفوم در فشردگیهای مختلف از ۱۰ الی ۳۰ کیلوگرم بر متر مکعب و ابعاد ۲۰۰*100 سانتیمتر و ضخامتهای مختلف تولید می­شود. ضریب انتقال حرارتی پائین نیسکوفوم باعث شده است که بعنوان عایق حرارتی و بطور گسترده در ساختمانها و سردخانه ­ها و کانتینرهای حمل مواد غذایی و دارویی مورد استفاده قرار گیرد. استحکام بالا، وزن بسیار کم، قابلیت شکل پذیری فوق العاده و قیمت تمام شده ناچیز، خواص بارزی است که موجب شده است در بسته بندی انواع قطعات و وسایل الکتریکی، خانگی، خودرو و همچنین در بلوکهای ساختمانی بجای بلوکهای سیمانی مورد استفاده قرار گیرد. نحوه اجرای آن بدین ص.ورت است که در این نوع پوشش فاصله تیرچه­ ها 60 سانتیمتر بوده و ارتفاع بلوکها ۲۰ الی ۲۵ سانتیمتر می­باشد، و به اندازه ۵ سانتیمتر بتن بر روی آن ریخته می­شود. قسمتهای پائین آن به صرت شیار مانند بوده که آغشته به ژل مخصوص جهت چسبیدن گچ می­باشد و همچنین ضد آتش می­باشد. این نوع پوشش در برج­ها و ساختمانهایی که لزوما، سبک بودن وزن ساختمان یک ضرورت می­باشد، کاربرد دارد.

۷) پوشش سقف بوسیله سقف­ های کاذب

یکی از نکات بسیار مهم که در ساختمان سازی باید به آن توجه شود، صرفه جویی درمصرف انرژی برای گرم کردن و سرد کردن ساختمان است. عوامل متعددی در این صرفه جویی موثراند که یکی از آنها دوجداره کردن سقف است، با ایجاد سقفی در زیر سقف اصلی که اصطلاحاً به آن سقف کاذب گفته می­شود. می­توان محاسن زیر را بوجود آورد (حاتمی، ۱۳۸۰)

۱- عایق حرارتی مناسب

۲- عایق صوتی مناسب

۳- محلی برای عبور کانالهای تأسیساتی بدون اینکه دیده شوند.

۴- کوتاه ترین ارتفاع سقف از سقف کاذب استفاده می­شود مخصوصاً در محلهایی از ساختمان که احتیاج به سقف بلند ندارد نظیر حمام و توالت

چون هدف از سقف کاذب خاصیت برابری آن نیست، بنابراین هر قدر سبکتر و ظریفتر اجرا شود، مناسب­تر خواهد بود. بعضی انواع آن بار خود را به دیوارهای کناری منتقل می­کنند و نوع دیگری معلق هستند، یعنی وزن آن­ها را سقف تحمل می­کند. این سقف­ها بسیار متنوع بوده و با مصالح و شکل­های گوناگون ساخته می­شوند. در زیر بعضی از انواع آن به اختصار شرح داده می­شود.

۱- سقف کاذب آجری

هرگاه تیرآهن پوشش سقف نمره ۲۰ به بالا باشد و طاق ضربی در آن انجام شود. مقدار زیادی از بالای طاق خالی می­ماند و باید آنرا با مصالح مختلف پر کرده که این عمل باعث سنگینی سقف خواهد شدوممکن است خیز تیرآهن از حد مجاز زیاد تر شود. برای رفع این نقص می­توان با اجرای سقف کاذب اولاً: سقف اصلی را سبک کرد، ثانیاً: عایق حرارتی و صوتی خوبی بوجود آورد و در صورت لزوم لوله­ های تأسیساتی را از آن عبور داد. نحوی اجرای آن به این ترتیب است که به جان تیرآهن نبشی جوش می­دهند. پس از اینکه زدن طاق اصلی تمام شد در زیر آن یک طاق ضربی دیگر به اندازه ضخامت آجر ۵ تا ۵/۵ سانتیمتر میزنند. روی طاق ضربی اصلی دوغاب گچ می­ریزند و پس از شیب بندی و عایق کاری پوشش نهایی را انجام می­دهند. زیر سقف کاذب را هم با اندود مناسب که معمولاً گچ و خاک و گچ پرداختی است می­پوشانند.

۲- سقف کاذب با استفاده از رابیتس

استفاده از رابیتس برای اجرای سقف­های کاذب بسیار متداول است. رابیتس عبارت است از شبکه­ای از ورقهای گالوانیزه به قطر 2/0 تا 5/0 میلی متر و بعرض 60 و طول 250 سانتیمتر و مساحت هر ورق آن 5/1 متر مربع است. وزن آن سبک و با قیچی ورق بر، براحتی بریده می­شود و می­توان آن را به شکل­های دلخواه درآورد. روش اجرای آن به این ترتیب است که ابتدا میلگردهایی را به سقف آویزان می­کنند. سپس به آویزها تعدادی سپری جوشمی­دهند که این سپری­ها شبکه اصلی سقف کاذب را تشکیل می­دهند. تمام سپری­­ها باید در یک ارتفاع و تراز باشند. جهت عمود بر سپری­ها شبکه­ای از میلگرد بوجود می­آورند.

برای این منظور تعدادی میلگرد به فاصله ۳۰ سانتی متر از هم به زیر سپری جوش می­دهند. پس از اجرای شبکه و اطمینان از استحکام آن، رابیتس را به وسیله مفتول به میلگردها وصل کرده و رابیتس را از زیر اندود میکنند (مقیمی اسکویی، ۱۳۸۵).

۳- سقف کاذب با استفاده از صفحات آگوستیک

صفحات آگوستیک یکی از بهترین پوششها برای بوجود آوردن سقف کاذب هستند.این سقف، عایق بسیار خوبی از نظر صورت است ودر عین سادگی، از زیبایی خاصی برخوردار است. نوع ساده وسوراخدار آن بیشتر مورد استفاده قرار می­­گیرد. با افزودن یک لایه پشم شیشه و یک ورق آلومینیوم بر کاربری آن اضافه می­شود و معمولاً در اماکن عمومی مانند سینما، تئاتر، استودیو و سالن های کنفرانس استفاده می­شود.

4- سقف کاذب با استفاده از قطعات پیش ساخته گچی

با قالب گیری ملات در کارخانه، قطعات سبکی تولید می­شود به شکل­های مسطح، برجسته و در اندازه­ های مختلف، یک نوع متداول آن62*62 سانتیمتر و وزن یک متر مربع آن ۱۵ کیلوگرم است. اتصال این صفحات به شبکه چوبی که در زیر سقف ایجاد می­کنند، براحتی و سرعت توسط میخ و یا پیچ انجام می­شود. امتیازات این صفحات عبارتنداز: ۱- سبک هستند ۲- سریع و آسان نصب می­شوند ۳- هر قطعه به آسانی قابل تعویض است ۴- در مقابل آتش مستقیم مقاوم هستند ۵- عایق گرما و سرما و صدا هستند ۶- پس از نصب برای رنگ آمیزی آماده است.

5- سقف کاذب با استفاده از فایبرگلاس

از ورقهای فایبرگلاس و پلاستیکی هم به عنوان پوششهای سبک عایق صوت استفاده می­شود. این ورقها با رنگها و شکلهای گوناگون که معمولاً به صورت مربع هستند مورد استفاده قرار می­گیرند. زیبا هستند اما در مقابل آتش سوزی مقاومت ندارند و سریع می­سوزند و از بین می­روند. نصب آن­ها به شبکه چوبی، بوسیله میخ با سرعت و سهولت انجام می­شود.

انواع دیگری از سقف­های کاذب نیز موجود هستند که می­توان از آن­ها چند تایی را نام برد.

6- سقف­های کاذب با استفاده از ورقهای آلومینیومی

7- سقف کاذب با نمای چوبی (لمبه کوبی)

8- سقف کاذب چوبی توفال با اندود گچ (احمدی ملی، ۱۳۸۳).

سقف­ها در شهر ارومیه

در گذشته سقف­های مورد استفاده از تیرهای چوبی که میانه آن­ها با چوب­های ریز و درشت و کاه گل و نمک ساخته می­شود تولید می_­­گردید و هر ساله در فصل سرما رویه سقف­ها شیره مالی از نوع گل می­گردید که نمک موجود در گل باعث آب شدن سریع برف و انسجام هرچه بهتر مواد می­گردید، این روش ادامه پیدا کرد تا زمانی که کم کم چوب­ها جای خود را به آجرهای دستی و کم کم به گچ سیاه داده و رویه سقف­ها از قیر و شن پوشیده می­شد و کم کم با پیدا شدن تیرآهن، روشی جدید در معماری شهر رخ داد که دیوارهای آجرخام یا پخته و سقف­های تیرآهن و گچ مورد استفاده قرار گرفت این روش در نهایت با طرح­های جدید و روز تبدیل به بتن آرمه­ ها و سازه­ های فلزی فعلی رواج یافته در کشور گردیده است، از دیدگاه گرمایی و نفوذ پذیری طبعا روشهای جدید، آزمایش شده و بهتر و دارای پاسخ­های استانداردتر می­باشند، لذا سقف­های جدید از نوع و روش، محافظ گرمایی و مقاومتی بهتری برای ساختمان­ها می­باشند.

 

تقسیم بندی انواع سقف­ها در یک مدل کلی

نوع سقف	مزایا	معایب	مصالح مازاد
تیرهای چوبی	هزینه- به نوعی عایق حرارتی به علت دو جدا بودن	خطربالای تخریب در زلزله- بسیار غیر مقاوم	خاک و حصیر و نی
تیرآهن (طاق ضربی)	جلوگیری از لرزش	غیر مقاوم	آجر و ملات گچ و خاک
دال بتنی	مقاومت سقف	در بعضی حالت­ها بسیار سنگین	بتن، میلگرد، کاچو

 

 

تقسیم بندی سقف­ های بتنی در یک مدل کلی

نوع سقف	مزایا	معایب	مصالح مازاد
بتن مسلح صفحه­ای ساده	ضخامت از ۸ تا ۲۰ سانتیمتر	دهانه ­های کوچک	بتن، میلگرد
بتن مسلح دندانه­ای	دهانه ­های بزرگ­تر از سه متر		بتن، میلگرد
بتن مسلح معکوس	مقرون به صرف	سقف سنگین­تر	بتن، میلگرد
بتن مسلح مضاعف	قالب بندی این نوع سقف­ها به مراتب خیلی مشکل تر زیاد مقرون به صرفه نیست	هزینه بالا	بتن، میلگرد
بتن مسلح قارچی		هزینه بالا	بتن، میلگرد
سقف­های بتن مسلح با قالب­های توخالی	مقرون به صرفه­ترین پوشش­ها	فاصله دندانه ­ها و تیرچه ­ها کمتر	بتن، میلگرد
سقف به وسیله تیرچه و بلوک	مقرون به صرفه		تیرهای فلزی آجر
به وسیله سقف­های پیش ساخته	مقرون به صرفه	سرما	بتن، میلگرد
پوشش سقف به وسیله یونولیت سقفی	نوعی پلیمر پلی استایرن عایقهای صوتی و حرارتی استحکام بالا وزن بسیار کم		بتن، میلگرد
پوشش سقف بوسیله سقف­ های کاذب	عایق حرارتی مناسب عایق صوتی مناسب محلی برای عبور کانالهای تأسیساتی بدون اینکه دیده شوند		سقف کاذب آجری سقف کاذب با استفاده از رابیتس استفاده از صفحات آگوستیک با استفاده از قطعات پیش ساخته گچی با استفاده از فایبرگلاس

پیشینه تحقیق:

عنوان	نویسنده	سال	چکیده
فرهنگ سازی استفاده از سازه­ های سبک	شریفی	1384	با بررسی اینکه یکی از عناصر اصلی آسیب پذیر در زلزله سقف ساختمانی است که خسارات بسیاری در مقایسه با سایر اجزاء ساختمان به جای می­گذارد، در اکثر موارد اولین عنصر ساختمان که در زلزله تخریب می­شود سقف می­باشد. سقف­های غیر یکپارچه، سقف­های سنگین و سقف­های کاذب با تخریب سریع در اثر نیروی ناگهانی زلزله باعث به هم ریختگی فضای معماری و بروز تلفات بسیار سریع می­گردند. در نتیجه عواملی از جمله یکپارچه کردن مصالح سقف، سبک کردن سقف­ها، استفاده از مصالح مناسب در سقف و کم کردن سقف­های کاذب در کم کردن صدمات زلزله بسیار موثر می­باشد. در این راستا در معماری بومی مناطق زلزله خیز ایران، مانند تبریز و شیراز، تمهیداتی در نظر گرفته می­شده است که به علت بوم آورد بودن و در نظر گرفتن عوامل اقلیمی، اقتصادی و اجتماعی حاکم بر هر منطقه قابل تأمل می­باشد. پارسیان پس از قرن­ها سابقه درخشان معماری و گذر از مصائب بسیار به راز هر چه ماندگارتر کردن ابنیه خود دست یافته بودند که در مقیاس­های مختلف شهری، معماری و جزئیات اجرایی از آن بهره می­بردند. بسیاری از مواردی که امروزه به صورت علمی ثابت شده و برای جلوگیری از خسارات زلزله توصیه می­شود در معماری سنتی ایران به چشم می­خورد. در این ارتباط در معماری سقف­ها چند نکته قابل ذکر است: استفاده از سیستم­های یکپارچه در سقف­ها، یکپارچه کردن هرچه بیشتر سازه و تزئینات سبک سازی مصالح سازه­ های سقف سبک کردن الحاقات و تزئینات استفاده از مصالح مناسب از لحاظ سازه­ای و اقلیمی این مقاله با تکیه بر سبکه سازی سقف­ها  و تزئینات آن­ها و یکپارچگی این دو به بررسی بناهای تاریخی شهر شیراز می­پردازد و بکارگیری سیستم های سازه­ای و مصالح را در آن­ها مورد تجزیه و تحلیل قرار می­دهد.
سقف متحرک، اندیشه­ای نوین برای ارتقای عملکرد معماری در فضاهای چند منظوره	روشنی و همکاران	1394	با بررسی افزایش جمعیت همراه با پیشرفت روز به روز تکنولوژی است و مطرح شدن محدودیت امکانات طبیعی، سیر ساختمان سازی را به این سمت پیش می­برد که با استفاده از شیوه ­های نوین طراحی، قابلیت استفاده بهینه از فضا به حد اکثر ممکن برسد. این تفکر، معماران و طراحان سازه را به این سمت سوق می­دهد که از ایده ­ها، فرم و اشکالی استفاده کنند که حداقل اتلاف فضایی و مصالح را داشته باشند و حداکثر کارایی و امکانات را ارائه دهند. یکی از مسائلی که ذهن بسیاری از معماران و طراحان را به خود مشغول نموده است، امکان ایجاد فضاهایی با سقف­های انعطاف پذیر و جمع شونده است که بهره مندی از هوا و نور خورشید را برای مواقعی که شرایط مساعد باشد امکان پذیر نماید و همچنین پیشنهاد کاربری­های گوناگون با شرط سازگاری فعالیت ها با هم را به استفاده کنندگان از آن فضای معماری بدهد. در این راستا از روش تحقیق ترکیبی توصیفی تحیلی با استفاده از مطالعات کتابخانه­ای اسنادی در چارچوب پژوهش­های کاربردی استفاده خواهد شد. در نهایت با ارائه چند نمونه موردی در این زمینه پرداخته و در گام­های بعدی، بررسی این ساختار ها برای رسیدن بهار تقاع عملکردی معماری در فضاهای چند منظوره مورد توجه قرار داده شده است.
سقف­ کلزیپ، ایده­ای خلاقانه، نوآوری در معماری و مقابل در برابر زلزله	محمدی دهنوی و افقری	1394	همگام با بهره گیری از فناوری­های نوین در سازه ­های مهندسی، روی آوردن به احداث این سازه­ ها مستلزم رعایت اصولی است. یکی از این اصول سبک سازی سازه­ هاست. یکی از مشکلاتی ساختمانها با آن روبرو هستند پدیده زلزله می­باشد. زلزله از پدیدهای طبیعی است که در طول تاریخ حیات بشر بارها انسان را به وحشت انداخته و باعث تخری شهرها و روستاهای زیاد همراه با تلفات انسانی شدید و داغ دار نمودن انسان­ها بوده است. علاوه بر این خصوصیات دیگر کلزیپ، نظیر عایق بودن صوتی حرارتی، سیستم بام سبز، سیستم بهره گیری از انرژی تجدید پذیر خورشیدی که هر کدام در نوع خود بی نظیر می­باشند، بر جایگاه ویژه سقف کلزیپ اذعان دارند. ضمن آنکه آزادی در طراحی معماری، توانسته است سلایق معماران را کاملاً ارضا نماید.
سیستم سقف کوبیاکس با رویکرد معماری پایدار	خرم آبادی	1394	مسکن دومین عامل اشتغال زایی و گردش سرمایه پس از صنعت نفت به حساب می­آید و استفاده از فناوری­های نوین لازمه پیشرفت و صرفه اقتصادی در این صنعت مهم می­باشد از سوی دیگر فناوری با کاهش زمان و محقق ساختن یک سری از خواسته ­ها، محدودیت­هایی نیز به همراه دارد که در تنوع پلان در معماری و طرح­های خاص اشکالاتی پیش می­آورند و سقف­های مجوف بتن مسلح کوبیکاس از دولایه مسلح گسترده در بالا و پائین و حد فاصل این دو لایه با گوی­های کروی شکل از جنس پلی پروپیلن ساخته می­شوندکه طول دهانه­ ها را افزایش داده و با استفاده از متریال بازیافتی در رعایت اصول پایداری نیز همراه بوده در این مقاله روش­ها و جزئیات اجرایی سقف کوبیاکس بررسی شده و به مقایساتی با سایر سقف­ها ارایه شده و اشاراتی به آیین نامه ­ها و اصول طراحی این سیستم آورده شده. روش به کار رفته در این تحقیق به صورت توصیفی و جمع آوری اطلاعات کتابخانه­ای می­باشد.
سقف­های پلیسه­ای، از معماری تا سازه	فتوحی بافقی و دشتی رحمت آبادی	1393	سازه ­های ورق تا شده به سازه­ای با سطح صاف گفته می­شود که بارها را به واسطه تاشدگی خود و از طریق تنش­های کششی، فشاری، برشی و خمشی که در میان بخش­های تا شده­ی سطوح اتفاق می­افتد، به تکیه گاه ­ها منتقل می­کند. صفحات ورق تا شده به سبب تا خوردگی که افزایش ارتفاع موثر را به همراه دارد، مقاومت زیادی در برابر نیروی خمشی دارند. ایده اصلی در این سازه­ ها سادگی و خلوص کامل و پوشش دهانه­ های بزرگ­تر با اندکی افزایش وزن با توسعه­ی بازوی اهرم سازه در اعضی فوقانی و تحتانی در هر دال مسطح مسلح قابل ترکیب است این در حالی است که تنش­های موجود در این سازه توسط سطوح شیب دار خنثی می­شوند. می­توان با ایجاد چین خوردگی در سطوح نازک و مسطح مقاومت خمشی آن­ها را افزایش داد. کارایی سازه ورقتا شده با پوسته­ های نازک یکسان است. ورق­های تا شده نسبت به سازه ­های مسطح کارایی سازه­ای بسیار بیشتری دارند. بهره گیری از فرم مصالح و مصرف مصالح کمتر از مزایی این سازه است.

 

 

نتیجه گیری:

هدف از بررسی پیش رو مقایسه تطبیقی انواع سقف­های بکاررفته در ساختمان­های شهر ارومیه می­باشد،که محقق درصدد بررسی خصوصیات سقف­های بکار رفته در ساختمان­های شهر ارومیه و روش­های صرفه جویی در انرژی و هزینه­ مربوط به سقف­ها در بناهای شهر ارومیه بوده است، این بررسی به شیوه کتابخانه­ای مورد تخصص واجرا قرار گرفته است، با توجه به یافته­ ها، می­توان بیان داشت، در قدیم سقف­های ارومیه از نوع تیرستونی بوده که در بالا و پایین آن عملیاتی به عمل می­آمد تا از پایین حصیر برای جلوگیری از ریزش خاک و جانوران موجود و زا بالا شیره مالی یا همان گل مالی که حاوی نوعی نمک بود که اولاً برف در آن نفوذ ننماید و دوما در صورت بارش نیازی به تمیز کردن سقف نباشد، چون سقف­های تیر چوبی در فاصله تیرها نی­ها تنظیم می­گردید و باعث حفظ سقف می­شد و تحمل فشار بالا را نداشت، با سیر تحول و تکامل تکنولوژی جای سقف­های تیرچوبی به بتنی و از گل وکاه،به آجر خام تبدیل گردید که با طی پروسه­ های مختلف آجر پخته و کم کم جایگزین­های قیری برای شیره سقف­ها تولید و مورد استفاده قرار گرفت، مدتی سقف­ها از لحاظ گرمایی حفاظ بودن خود را از دست داده بودند، ولی کم کم در طرح­های جدید از بتن آرمه­ ها استفاده می­گردد که با وجود یونولیت کاچویی درمیان تیرچه­ ها و بتن و آرماتور، باعث افزایش قدرت سقف، از بابت تحمل وزن، به علت قطور بودن و عایق صدار و حرارت بودن، به دلیل دو یا چند جداره بودن و وجود یونولیت و سبک بودن به دلیل پر کردن فضای درونی بایونولیت می­باشند، این طرح به صورت کامل در شهر ارومیه در حال اجرا بوده و اکثر ساختمان­های جدید ساخت نیز پیرو این امر می­باشند، ولی از بابت محافظه ­های بیرونی و یا گاراژ­ها و… به دلیل استفاده بیشتر از نور خورشید، به دلیل سرمایی بودن شهر، از سقف­های شیروانی سبک در جلو در و پنجره ­های آبگیر ورویه ­هایی برای جلوگیری از برخورد برف و آب با خودروها مورد استفاده می­باشد.

می 31, 2018/0 دیدگاه /توسط ADMIN

 

 

 

مقالات تخصصی

ارزیابی کاهش تبخیر از استخرهای ذخیره آب کشاورزی با استفاده از پوشش یونولیتی

با توجه به مشکل خشکسالی و کمبود آب در سال­های اخیر، استفاده کنترل شده از منابع محدود آبی موجود اهمیت ویژه­ای دارد. راهکارهای متعددی به منظور تحقق این امر به کار گرفته شده که یکی از آنها مهار آب­های سطحی و ذخیره­سازی آن در مواقع پرآبی مانند فصل زمستان که کشاورزان آب مازاد در اختیار دارند، می­باشد. یکی از روش­های متداول ذخیره آب در کشورمان، احداث استخرهای ذخیره آب زمستانه است که آب ذخیره شده برای جبران کمبود در تابستان وارد چرخه آبیاری می­شود. اما یک مسئله مهم در خصوص این استخرها بحث تبخیر از سطح آب است که هدف از این تحقیق ارزیابی روشهای فیزیکی کاهش تبخیر از این استخرها با استفاده از قطعات یونولیت می­باشد. به همین جهت تأثیر این نوع پوشش با سطح پوشش 90 درصد در کاهش میزان تبخیر بررسی شده و به کمک­ داده­های تبخیر که مستقیما از تشت­های تبخیر (با پوشش و بدون پوشش) و به مدت 2 ماه در منطقه از شهرستان اردکان استان یزد به صورت روزانه مستقیما اندازه گیری شده و با استفاده از مقادیر میانگین و مجموع میزان تبخیر دو ماهه و مقایسه آنها با یکدیگر، کاهش تبخیر از تشت با پوشش یونولیتی برابر 6/51 درصد بدست آمد که نشان دهنده مناسب بودن این پوشش برای جلوگیری از هدر رفت آب کشاورزی می­باشد.

خشکسالی ده ساله اخیر ایران پدیده­ای است که تاکنون خسارات بسیاری را به منابع آبی ایران و بدنبال آن به کشاورزی و اقتصاد ایران وارد کرده است. با توجه به مشکل کم آبی در اغلب مناطق روستایی استان، برنامه­ریزی برای استفاده بهینه از منابع آب دارای اهمیت ویژه­ای می­باشد. علاوه بر تدابیری که جهت تقویت و تغذیه سفره­های آب زیرزمینی اندیشیده می­شود، منابع آبی محدود موجود از قبیل چشمه، قنات یا چاه که با دبی­های اندک جهت زیر کشت بردن اراضی مورد استفاده قرار می­گیرند، ضرورتت ذخیره­سازی و احداث منابع و استخرهای ذخیره آب و مهمتر از آن حفظ ذخایر ارزشمند آبی با کاهش میزان تبخیر از سطح آب این استخرها را نمایان می­سازد.

لذا، یکی از گزینه­های پیش رو در مناطقی با شرایط فوق الذکر که میزان آب در دسترس کم می­باشد­ و یا اراضی زیر کشت دارای فاصله زیادی از محل تامین آب هستند، ذخیره سازی آب جهت مصرف براساس برنامه همراه با چاره اندیشی در کاهش اثرات تبخیر از سطح آب استخرها می­باشد.

محدودیت منابع آب و خشکسالی های اخیر باعث شده تا کشاورزان نسبت به استفاده مناسب از منابع در اختیار آب کشاورزی دقت بیشتری نموده و سعی نمایند به سوی مصرف بهینه گام بردارند. در این راستا، ذخیره­سازی آب در استخرها یکی از مواردی است که مورد توجه واقع شده و این خود یکی از راهکارهای استفاده بهینه از منابع آبی است ضمن اینکه انتخاب نوع استخر بستگی به شرایط منطقه، دبی منبع آب، حجم آب مورد نیاز، مصالح قابل دسترس و نیز امکانات فرعی و اقتصادی دارد. از دیگر موارد تعیین کننده در انتخاب محل احداث استخر، حجم ابنیه احداثی است که این موضوع از یک طرف به میزان دبی منبع تامین آب و از سوی دیگر به سطح اراضی، مسائل اجتماعی و زیست محیطی در تعیین ابعاد، شکل و حتی نوع سازه موثر است. هرچه عمق استخر بیشتر باشد سطح تبخیر کاهش می­یابد. البته این مسئله به ارتفاع ورودی آب به استخر، وضعیت اراضی پایین دست جهت آبیاری و همچنین روش آبیاری مرتبط می­باشد. عمق استخرها معمولاً بین یک تا پنج متر انتخاب می­شود. با وجود داده­ها و اطلاعاتی که به صورت تئوری در زمینه تبخیر و چگونگی کنترل آن ارائه شده است، اما تلاش گسترده و قابل توجهی در راستای عملیاتی نمودن کنترل و کاهش اثرات تبخیر انجام نگرفته است. صرفه جویی اقتصادی حاصل از کاهش تبخیر به عنوان اساسی­ترین خصیصه در آینده آبیاری و حفظ منابع آب مورد توجه خواهد بود که می­توان به کاربرد دانش کنترل و کاهش تبخیر در استخرهای ذخیره آب کشاورزی اشاره نمود. (فهیمی راد، 1390).

در کشور ایران پتانسیل تبخیر بسیار بالا و قابل توجه می­باشد. طبق آمارهای سازمان هواشناسی در حالیکه متوسط بارش باران در ایران برابر 251 میلیمتر است، از این میزان بارش حدود 180 میلیمتر آن تبخیر می­شود که مشخص است این رقم، بسیار بالا و نگران کننده می­باشد. طبیعی است هر چه بتوانیم به کاهش این میزان تبخیر در مزارع، کانالهای انتقال، سدها، استخرها و …. کمک کنیم به بهبود وضعیت بهره­وری آب در کشور منجر خواهد شد. (کردوانی، 1390).

البته روش­های مختلفی توسط محققین بر روی کاهش تبخیر اعمال شده است که در تحقیقات انجام شده در دانشکده کشاورزی منابع طبیعی گرگان با استفاده از تشت­های تبخیر کلاس A و با مقایسه روشهای فیزیکی و شیمیایی کاهش تبخیر، کاهش میزان تبخیر به روشهای شیمیایی در حدود 55- 40 درصد و روشهای فیزیکی نیز بین 55- 30 درصد بدست آمد (پیری  و همکاران 1389). در خصوص مخازن آبی که در یک صحرای باز و عریان قرار دارند با توجه به این که هوای گرم روی مخازن توسط آب جذب انرژی شده و به افزایش تبخیر می­انجامد می­توان با کاشت گیاهان در اطراف مخازن تا حدی شدت تبخیر را مهار نمود. (قراری و آل محمد 1386).

استفاده از الکل­های استریل الکل، استثاریل الکل برای کاهش تبخیر از منابع بزرگ می­باشند و دوره دوام آنها یک تا دو روز است و استفاده از تک لایه­ها میتواند تبخیر را تا میزان 40 درصد کم کند اگر حد اکثر سرعت جریان باد 8 کیلومتر بر ساعت باشد و میتواند بین 10 تا 20 درصد تبخیر را کاهش دهد اگر حداکثر سرعت جریان باد 30 میزان 33 درصد از تبخیر آب می­کاهد (کاویانپور و همکاران 1388).

از ترکیب هگزادکانول و هیدروکسید کلسیم و اندکی سیلیس نیز ماده­ای تهیه می­شود که به میزان 40 درصد در کاهش تبخیر کارایی دارد (Obrien ، 2006). البته تحقیقات نشان داده است که الکلهای هگزادکانول و اکتادکانول برای کاهش تبخیر از مخازن بزرگ مناسب می­باشند ولی دوام آنها 2-1 روز بیشتر نخواهد بود. (Barens، 2007).

با پخش استیل الکل به عنوان یک پوشش شیمیایی بر روی سد و استخرها و با اندازه گیری مستقیم تبخیر از سطح آب، می­تواند حدود 20 درصد از میزان تبخیر را کاهش داد (Knights ، 2005).

باید در نظر داشت که تبخیر از تشت ممکن است تفاوتهای چشمگیری در برآورد تبخیر نسبت به اندازه گیری مستقیم تبخیر از سطح آبهای آزاد داشته باشد که به مساحت مخازن و میزان سختی آب نیز وابسته است (Ernani ، 2000).

در استفاده از پوششهای معلق و شناور و اندازه گیریهای میدانی بر روی سدهای مخزنی و مخازن آب آشامیدنی جهت کاهش تبخیر، باید به این نکته توجه کرد که برای حفظ کیفیت آب و سلامت آبزیان در مخازن بیش از یک کیلومتر مربع، مطالعات باید یکساله انجام پذیرد (Xi Yao et al ، 2010). با بررسی اثر میدان مغناطیسی روی کاهش تبخیر آب نشان داده شده است که این میدان باعث کاهش هدایت الکتریکی آب و متناسب با شدت جریان باعث افزایش میزان تبخیر آب (حتی پس از تقطیر) شده ضمن آنکه بر روی کیفیت آب نیز تأثیرگذار می­باشد. (Hulisz et al ، 2007).

در این مقاله با کمک داده­های مختلف اندازه گیری شده در محل مورد تحقیق (بخش عقدا از توابع شهرستان اردکان) میزان کاهش تبخیر آب با استفاده از پوشش یونولیتی مورد سنجش قرار داده شده است.

مواد و روش­ها

موقعیت محل تحقیق:

منطقه مورد تحقیق و مطالعه در یکی از استان­های کویری کشور ایران یعنی استان یزد (شکل 1) و در بخشی از بخشهای شهرستان اردکان (شکل 2) به نام بخش عقدا و در دهستان مجاور آن نارستان (شکل 3) واقع شده است. بخش عقدا یکی از بخشهای شهرستان اردکان دارای وسعتی معادل 3535 کیلومتر مربع در شمال- غرب شهرستان با مرکزیت روستای عقداء واقع گردیده است. بخش عقدا از سمت شمال و غرب به شهرستان نائین، از سمت جنوب به شهرستانهای میبد و صدوق و از سمت شرق به بخش مرکزی شهرستان اردکان محدود می­شود.

روش انجام تحقیق

روش انجام مشاهدات در این تحقیق براساس تجربیات و اصولی است که در مراکز مهم  تحقیقاتی نیز اعمال می­شود. از جمله روشهای اندازه گیری تبخیر در ایستگاههای تحقیقاتی هواشناسی، کاربرد تشت تبخیر کلاس A می­باشد که از نوع گالوانیزه به ابعاد قطر 1210 میلیمتر و عمق 250 میلیمتر بوده و در روی سکویی که 15 سانتیمتر از زمین ارتفاع دارد مستقر می­شود و برای جلوگیری از مصرف آب داخل تشت توسط حیوانات روی آن را با توری فلزی می­پوشانند (قراری و آل محمد ، 1386).

ساده­ترین، متداول­ترین و عملی­ترین روش برای تعیین مقدار تبخیر، استفاده از تشتک تبخیر است. منظور از تشتک تبخیر یک ظرف استوانه­ای شکل است که معمولا از آهن گالوانیزه بدون رنگ ساخته شده که آن را از آب پر نموده و در معرض تابش اشعه خورشید قرار می­دهند و مقدار تبخیر را بر حسب ارتفاع اندازه می­گیرند. در کشورهای مختلف از ابعاد متفاوتی برای تشتک تبخیر استفاده می­نمایند. برای نمونه در شوروی سابق و بعضی از کشورهای بلوک شرق، از تشتک­هایی استفاده می­کنند که مساحت آنها 3000 سانتیمتر مربع است. در آمریکا از تشتک تبخیر استاندارد که توسط اداره هواشناسی آن کشور پیشنهاد شده است که از نوع کلاس A شکل 4 می­باشد. (محمدی، 1381).

برای اندازه گیری مقدار تبخیر از یک خط کش مدرج که در کنار تشتک نصب شده و یک قطعه فلز که در انتها به قلاب سوزنی شکل وصل است و روی خط کش بالا و پایین می­رود، استفاده می­شود. مقدار تبخیر روزانه از اختلاف ارتفاع آب در روز قبل و روز اندازه گیری، با توجه به تصحیحی که برای بارندگی لازم است (اگر در روز اندازه گیری، بارندگی اتفاق افتاده است ارتفاع بارش را به اختلاف ارتفاع اضافه می­نمایند) محاسبه می­گردد.

شکل 4: نمونه­ای از تشت تبخیر کلاس A

تشتک­های تبخیر رادر موقعیت­های مختلفی از نظر محل استقرار قرار می­دهند که به ترتیب تشتک زمینی (Sunken pan)، تشتک تبخیر سطحی (surface pan) و تشتک تبخیر شناور (Floating pan) می­نامد. اطراف تشتک تبخیر سطحی باید محیطی آزاد و باز وجود داشته باشد که از جریان طبیعی هوا، باد، جلوگیری ننماید و به علاوه در هیچ زمانی در معرض سایه درختان و یا ساختمان­ها و احیاناً سایه کوه قرار نگیرد. برای کار گذاشتن این تشتک­ها از قطعات چوبی تراورس مانند، استفاده می­شود تا تشتک، در تماس مستقیم با خاک قرار نگیرد. در این نحوه قرار دادن تشتک، تبادل حرارتی از دیواره­های تشتک به حجم آب صورت می­گیرد. این تشتک­ها از متداول­ترین نوعی است که همواره استفاده می­شود.

برای تبدیل آمار و ارقام مربوط به تشتک بخیر، به نتایج قابل استفاده در دریاچه شد. در دریاچه سد، از ضریبی استفاده می­شود که اصطلاحاً به ضریب تشتک معروف است. بر حسب تعریف، ضریب تشتک عبارت است از نسبت بین مقدار تبخیر در دریاچه و مقدار تبخیری که از تشتک تبخیر، به جو انتقال یافته است. با توجه به این مطلب که همواره مقدار تبخیر از تشتک بیشتر از تبخیر از سدها و دریاچه­ها است، ضریب تشتک همواره عددی کمتر از یک است و در بهترین شرایط به حد و حدود 95 درصد می­رسد. مقادیر ضریب تشتک برای تشتک کلاس A آمریکایی در محدوده­ای حول عدد 77 /0 پراکنده شده­اند، که بعضی از این مقادیر که توسط محققان اندازه گیری شده به شرح ذیل می­باشد.

(1971) Allen & Crow      ضریب 76 درصد

(1972) Ficke                    ضریب 76 درصد

(1984) Duru                     ضریب 79 درصد

میانگین ضریب تشت =  77 درصد

لازم به ذکر است که از این به بعد تا برای اختصار از کلمه «تشت» استفاده خواهد شد: تشت Ao ، تشت Au .

با توجه به اینکه هدف اصلی بررسی و ارزیابی کاهش تبخیر با استفاده از پوشش فیزیکی یونولیتی می­باشد، بنابراین داده­های تشت تبخیر، بدون هیچگونه پوششی با نامهای که از میانگین آنها به نام Ao به عنوان ورودیها در نرم افزار استفاده شده و داده­های با پوشش یونولیتی و با نام ورودی Au به نرم افزار معرفی گردید. سطح پوشش تشتهای یوتولیت 90 درصد در نظر گرفته شده و اندازه گیری­ها روزانه بوده و به مدت 62 روز از 11 فروردین 1392 تا 10 خرداد 1392 ادامه داشت.

داده­های مشاهداتی از تشتهای تبخیر و اطلاعات دریافتی از هواشناسی شامل موارد زیر می­باشند:

1- میزان تبخیر از تشت بدون پوشش (Ao) شامل سه نمونه و همراه با میانگین داده­ها

2- مقادیر تبخیر از سه تشت با پوشش یونولیتی (Au) با سطح پوشش 90 درصد همراه با میانگین داده­ها 10 درصد باقی مانده جهت حفظ محیط زیست آبزیانی که معمولا در استخرها پرورش داده می­شوند تا بخش از نور خورشید به سطح و داخل آب نفوذ یابد (مدیریت شیلات جهاد کشاورزی، 1390)

معمولا در فصل زمستان آب به استخرها وارد شده و در حال ورود و خروج می­باشد و از دهه اول فروردین دیگر آبی به استخرهای ذخیره وارد نمی­شود و تا شروع دهه دوم خرداد نیز این راکد بودن آب ادامه دارد و از این زمان به بعد به تدریج آبهای ذخیره شده وارد چرخه آبیاری شده که اوج خروجی آن در تیرماه و مرداد می­باشد، بنابراین در طول این مدت دو ماهه راکد بودن آب موضوع کاهش تبخیر دارای اهمیت ویژه­ای می­باشد (مدیریت آب و خاک جهاد کشاورزی، 1389). در جدول شماره­های 1 و 2 داده­ای اندازه گیری شده از تشتهای تبخیر بدون پوشش و با پوشش یونولیتی نمایش داده شده­اند (تبخیر از تشت بدون پوشش (AO) و تبخیر از تشت با پوشش یونولیت (Au).

جدول 1: مقادیر عددی تبخیر از تشت­ ها (اولین روز اندازه گیری از 11/1/92 می­باشد).

جدول 2: میانگین داده­های تشت­های Ao ، Au

نتایج و بحث

با محاسبه مجموع میزان تبخیرها در طول مدت مشاهدات برای هر یک از نمونه­های بدون پوشش و با پوشش و محاسبه نسبت و درصد هر یک از مقادیر نسبت به یکدیگر میتوان درصد کاهش تبخیر تشت­های پوشش دار را محاسبه نمود:

بنابراین:

یعنی میزان تبخیر تشت یونولیتی، 484/0 تبخیر بدون پوشش است.

در نتیجه میزان کاهش برابر است با: که با تبدیل به درصد میزان کاهش تبخیر تشت با پوشش یونولیتی Au نسبت به تشت بدون پوشش Ao برابر است با 6/51 درصد.

پس با این وجود میزان کاهش تبخیر یا پوشش یونولیتی برابر است با 6/51 درصد.

– با توجه به نتیجه بدست آمده از داده­های تشت­های تبخیر با توجه به مجموع سطوح استخرهای ذخیره آب در بخش عقدا که 10000 مترمربع خواهد شد، میزان تبخیر از سطح این استخرها برابر با  ،  یا حدود  مترمکعب در روز خواهد شد که در ماه حدود 3400 مترمکعب و در سال حدود 40800 مترمکعب تبخیر بدست می­آید. اما با نصب همین پوشش ساده یونولیتی و کاهش 62/51 درصدی تبخیر سالانه از هدر رفت 21000 مترمکعب آب جلوگیری شده است. قابل عنوان است که در این سالهای خشکسالی، جهاد کشاورزی برای خرید و حمل جهت رساندن آب به باغات در معرض خشک شدن و همچنین احشام دامداران طبق یکی از قراردادهای سال 1392 به ازای هر تانکر 10 متر مکعبی 000/800 ریال پرداخت نموده است.

با یک حساب سر انگشتی ارزش حفظ این میزان آب حاصل از کاهش تبخیر با یونولیت در این بخش و دهستان نیمه کویری برابر است با : 2100 = 10/21000 یعنی معادل 2100 تانکر آب که با احتساب هر تانکر 800 هزار ریال مبلغی حدود 2100 * 000/800 = 000 / 000/ 680 / 1 ریال و با احتساب قیمت هر متر مربع یونولیت10000 ریال در سطح 10000 مترمربع استخر با پوشش 90 درصد هزینه کسر شده معادل 000/000/90 ریال بدست می­آید که مبلغ خالص برابر است با 000/000/590/1 ریال.

پس به ازای هر هکتار استخر ذخیره آب کشاورزی با استفاده از پوشش یونولیتی می­توان 000/000/590/1 ریال صرفه جویی کرد.

پیشنهادات:

* ساخت استخرهای ذخیره آب کشاورزی با توجه به مازاد بودن آب زمستانه یک ضرورت می­باشد اما با توجه به شدت تبخیر زیاد در ایران و خصوصا مناطق کویری مثل یزد تلاش در خصوص کاهش تبخیر از سطح استخرها نیز اجتناب ناپذیر خواهد بود.

با توجه به در دسترس بودن و به صرفه بودن قطعات یونولیتی و عدم انجام واکنش های شیمیایی بر آب کشاورزی یکی از گزینه های مهم در پوشش دار نمودن سطح استخرها استفاده از این قطعات به صورت شناور می­باشد.